Centraal Museum Utrecht

  • Share
  • Download
Delen
Delen op Facebook
Delen op Twitter
De liefdadigheidswerken van de armenpot van Sint Jacob (recto) het laatste oordeel (verso) Anoniem Noord-Nederlands, 1562 https://www.centraalmuseum.nl/en/collection/2473-de-liefdadigheidswerken-van-de-armenpot-van-sint-jacob-recto-het-laatste-oordeel-verso-anoniem-noord-nederlands https://www.centraalmuseum.nl/@@site-logo/logo-left-v2.svg

De liefdadigheidswerken van de armenpot van Sint Jacob (recto) het laatste oordeel (verso)

Anoniem Noord-Nederlands, 1562
  • + Object details − Object details
  • Share
  • Download

In 1470, St James’s Church in Utrecht established a fund to provide the poor with food and fuel. In 1492, the funds were used to help thirty people. By the end of the 16th century, that number had risen to around two hundred. This painting was hung above the collection box. This side shows the good works carried out with the funds. The other side depicts the reward for charitable donations: a place in Heaven.

Show more + Show less -

Title

De liefdadigheidswerken van de armenpot van Sint Jacob (recto) het laatste oordeel (verso)

Artist

Anoniem Noord-Nederlands

Dating

1562

Material and technique

olieverf op paneel

Object number

2473

Object type

schilderij

Acquisition

schenking 2019 (Schenking van de Protestantse Gemeente Utrecht. (Was sinds 1883 bruikleen van de Kerkvoogden der Nederlandse Hervormde Gemeente, v.h. Potmeesters der St. Jacobskerk.)

Dimensions

hoogte (dagmaat) 50.5 cm
breedte (dagmaat) 392.5 cm
hoogte (met lijst) 57.1 cm
breedte (met lijst) 401.5 cm
diepte (lijst) 8 cm
gewicht 56 kg (+/-)

Inscriptions and markings

  • datering liefdadigheidswerken, boven de kapitelen: 1562 // MoDcLXIJ // MoDcLXIJ// 1562
  • opschrift links: NOTA BENE CHARISSIME // Gheeft aelmisse[n] zoet va iov tijtelicke goet // den allendige[n] huijssarmen // Want die aelmisse doit va[n]der helssche gloijt // iou ziel beschermen // Daer om[m]e gheeft altijt den arme[n] alhier // na crijstus vermae[n] // Zoe zvldij weder om[m]e va[n] godt die heer // een volle mate ontfae[n] // Want crijstus spreeckt en[de] int heijlich eva[n]geli staet // het ons bescreue[n] // Gheeft en[de] iov zell weder om[m]e worde[n] gegheuen // Daer om[m]e zaet hier overvloydelick ghij // vriende[n] voll eeren // Want den allendige[n] huijssarme[n] sijn ackers // des heeren // Ghij en vijnt nijet meer geloeft dat vrij // Dan dat ghij gheeft om die min[n]e va[n] mij // O eedel chrijste[n] me[n]ssche gheeft hier den // arme[n] in crijstu[s] name // Dat is iou tot salicheijt en[de] de[n] almoge[n]de // godt bequame
  • opschrift rechts: NOTA BENE CHARISSIME // Och hoe svaer en[de] hardt zall sijn // dat scheijden // Den ghene[n] die hem op hoer dootbedde // ierst zullen bereijden // Daer om[m]e all eer die doot kommt sijt // te vore[n] bereijt // Want alssdan zoe moit ghij mede het is // iov lieff off leijt // Ald[us] genome voirde beste[n] raet. doit altijt goit // en[de] schout qvaet // Want ghij daeglicx ter doot werdts gaet // Daer hem die weldader altijt zall verblijden. // En die quaet doender ewelick moit lijden // Want met schoene woerde[n] noch mit liegen // En machtich godt de heere nijet bedriegen // [Con]Cluijsie // O eedel chrijsten mensschen hoe dat wij dit // wille[n] keeren en[de] weijnde[n] // Zoe en zalment nochtans eider waerheijt // anders nijet beuijnden

Show more +Show less -

  • opschrift achterzijde links van doodshoofd: DA TVA DVM TVA SVNT POST MORTEM // TVNC TVA NON SVNT
  • opschrift achterzijde rechts van doodshoofd: O me[n]sche gedenck uw uijterste en inder // ewicheijt en sult ghi niet sondighen

What

Utrecht, Jacobikerk (herkomst)
parochies (Utrecht) (religie)

When

Bisschoppelijk Utrecht 695-1528

More of the same motive

laatste oordeel

Remarks

Tweezijdig beschilderd. Recto de liefdadigheidswerken, verso het laatste oordeel. Originele lijst. Voorheen recto (overschilderd) (boven de vakken met de liefdadigheidswerken) `Hier deijlt men dey Son[n]endaechse scottel der armen: // Hier deijlt men den armen swijnters den turff: // Hier deijlt men den armen die bedleger sijn aelmissen.' Zie Utrecht 1952, cat. nr. 292, p. 137. Volgens Van Riemsdijk 1882, p. 24, hing het schilderij oorspronkelijk boven de plaats waar de bestuurders van de Armenpot de gaven aan de armen uitdeelden. In de achttiende eeuw hing het volgens zijn zeggen aan de zuidelijke torenwand. Hij veronderstelt dat de potmeesters zowel voor als na de reformatie in het zuid-westelijk deel van de kerk werkzaam zijn geweest. Volgens Utrecht 1878(a), bij cat. nr. 187, p. 33, hing het paneel in 1878 tegen de oostelijke muur van het koor van de Sint Jacobskerk. Zie Utrecht 1952, cat. nr. 292, p. 137. Volgens Utrecht 1904, cat. nr. 654, p. 99 is cat. nr. 759 afkomstig uit het middenkoor van de Sint Jacobskerk. De combinatie van de liefdadigheidswerken met een voorstelling van het laatste oordeel is terug te voeren tot Mattheus 25: 31-46, waar Christus aankondigt dat zij die de werken van liefdadigheid hebben beoefend, bij het laatste oordeel tot de uitverkorenen zullen behoren. Zie ook inv. nr. 2472.

Documentation

  • Utrecht : tale of the city, Renger de Bruin, René de Kam, Kaj van Vliet, (Jaarboek Oud-Utrecht, 1978), P. 72, afb. in kleur van her middenpaneel, voorkant

Exhibitions

  • De gezonde stad, Centraal Museum
  • TROTS VAN DE STAD: De Utrechtse Domtoren, Centraal Museum
  • Kruisvaarders en weldoeners, Centraal Museum

Show more +Show less -

  • Scorels Roem. Hoe een Utrechtse schilder de Renaissance naar het Noorden bracht, Centraal Museum
  • Stichting Victor V: Werkplaats Jan van Scorel, onderzoek en restauratie, Centraal Museum
  • Leven na de dood. Gedenken in de late Middeleeuwen, Museum Catharijneconvent
  • Van Aalmoes tot AOW, zes eeuwen ouderenzorg in een Nederlandse stad, Centraal Museum
  • Dood en begraven, sterven en rouwen 1700-1900, Centraal Museum
  • Leiden 74, Museum De Lakenhal
  • Uit de Jacobskerk, Centraal Museum
  • Stedenspiegel, Haags Gemeentemuseum

Persistent url

To refer to this object please use the following persistent URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.F22D565C-19A9-4E45-A978-C174E7CE4C32

Questions?

Do you have a remark or extra information on this object? Please let us know!

logo-footer.svg

Contact

  • Agnietenstraat 1
  • 3512 XA Utrecht
  • info@centraalmuseum.nl

Opening times

  • Tuesday - Sunday 11:00 - 17:00
  • Plan your visit




  • bankgiroloterij_svg.svg
  • gu-logo-en.svg
Menu
Advanced Search…
  • Plan your visit
    • Practical information
    • To see and to do
    • Venue rental and events
  • Explore
    • Meet the icons
    • Collection online
    • Exhibition programmes
    • Exhibitions archive
    • Collection information
  • About the Museum
    • Support the museum
    • Organisation
    • Press
    • Customer service & contact
    • Conditions
  • NEDERLANDS | DEUTSCH