The Treaty of Munster signalled the end of the Eighty Years’ War (1568-1648) and a complete and final end to Spain’s rule over the Netherlands. Probably around this time, Mars asleep was placed in its political context — and in its current frame. The weapons are chained together. The tools of war, made unusable in this way, relate directly to the sleeping god of war. The panel was extended on either side when it was placed in the actual frame.
Title
Slapende Mars
Artist
Hendrick ter Brugghen (Den Haag (?) 1588 - 1629 Utrecht)
Anoniem Noord-Nederlands (lijstenmaker)
Dating
1629
Material and technique
Object number
5460
Object type
Acquisition
schenking 1928
Dimensions
hoogte 106.5 cm
breedte 92.8 cm
hoogte (met lijst) 152 cm
breedte (met lijst) 140 cm
diepte (met lijst) 11 cm
Inscriptions and markings
- signatuur en datering r.b. (met verf): HTBrugghen fecit 1629 [HTB aaneen]
More of the same motive
Remarks
Aan weerszijden van het paneel zijn twee verticale planken toegevoegd, rechts can 5.7 cm en links van 11.8 cm. Dit is waarschijnlijk rond 1650 gebeurd, toen het schilderij in de huidige vergulde lindenhouten lijst werd gevat (mededeling P. van Kooy). Nicolson noemt nog zes andere versies van het schilderij, waarvan er één mogelijk een eigenhandige repliek is. Zie Nicolson 1958, cat. nr. A 71, p. 102. Bij Christie's, Londen 26-09-1996, cat. nr. 83, p. 39 werd een kopie (fragment) aangeboden. Zie ook Utrecht / Braunschweig 1986-1987, cat. nr. 22, pp. 137-140.
Documentation
- "Kijk maar, er staat niet wat er staat" (Utrecht, 1976) (p. 23, afb.)
- De aanbidding der koningen en ander vroeg werk van Hendrick ter Brugghen, P.J.J. van Thiel (pp. 115, 116, noot 32)
- The artist and the warrior : military history through the eyes of the masters, Theodore K. Rabb (New Haven and London, 2011) (p. 117 met afb. in kleur.)
- Beeldhouwkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 244-478], Jan Klinckaert (Utrecht, 1997) (pp. 628-629, cat. nr. 396, met afb.)
- Bol vincit amorem, E. de Jongh (p. 151)
- Caravage et le Caravagisme européen, G. Isarlo (Aix-en-Provence, 1941) (p. 236)
- Caravage et le Caravagisme européen, dl. 2, catalogues, G. Isarlo (Aix-en-Provence, 1941) (p. 236)
- Caravaggio en de Nederlanden, [samenst. cat. M. Elisabeth Houtzager en E.R. Meijer]. [tekst J.G. van Gelder, D. Roggen] (Utrecht, 1952) (cat. nr. 87, afb. nr. 66)
- Caravaggio und die Niederländer, Arthur von Schneider (Marburg an der Lahn, 1933) (pp. 37, 38, 71 en 141, afb. 15)
- Catalogus der schilderijen [1933] (Utrecht, 1933) (cat. nr. 41, afb. 24)
- De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952) (cat. nr. 52, afb. 28)
- Catalogus van schilderijen der Utrechtsche School (Utrecht, 1941) (cat. nr. 41)
- La diffusione del Naturalismo in Europa, E. Borea (Milaan, 1966) (geen pag.)
- Framing in the Golden Age : picture and frame in 17th-Century Holland, Pieter J.J. van Thiel and C.J. de Bruyn Kops. transl. [from the Dutch] by Andrew P. McCormick. Pieter J.J. van Thiel, C.J. de Bruyn Kops (Zwolle, 1995) (p. 39, noot 16 en noot 27)
- De Gouden eeuw der grote steden, [essay H. Van Werveke] ([Gent, 1958) (afd. Utrecht (pp. 153-160), cat. nr. 18)
- Harnassen uit einde 16e en begin 17e eeuw in de Noordelijke Nederlanden, R.B.F. van der Sloot (p. 114)
- Hendrick Terbrugghen, by Benedict Nicolson. B. Nicolson (London, 1958) (pp. 20, 75, 76, 79, 88, 102-103, 110 en 116, afb. 40)
- De Hollandsche Schilderkunst in de Zeventiende Eeuw, deel 1, Frans Hals en zijn tijd, W. Martin (Amsterdam, 1935) (pp. 131 (afb.), 132)
- Holländische Malerei im XVII. Jahrhundert, E. Hüttinger (Zürich, 1956) (pp. 19, 24)
- Im Lichte Hollands : Holländische Malerei des 17.Jahrhunderts aus den Sammlungen des Fürsten von Liechtenstein und aus Schweizer Besitz, Kat. von Petra ten-Doesschate Chu. mit Beiträgen von Paul H. Boerlin (Zürich, 1987) (p. 14, afb. 2)
- Jacob Duck and the gentrification of Dutch genre painting, Nanette Salomon (Doornspijk, 1998) (pp. 50-52, afb. 26)
- Kwesties van betekenis : thema en motief in de Nederlandse schilderkunst van de zeventiende eeuw, E. de Jongh (Leiden, 1995) (p. 111-112, afb. 8)
- Der Lobtopos des "lebenden" Bildes. Jan Vos und sein "Zeege der Schilderkunst" von 1654, Gergor J.M. Weber (Hildesheim/Zürich/New York, 1991) (p. 41: noot 38; pp. 184-185, 187; p. 317: noot 9; afb. 22 op p. 374)
- Masters of Utrecht : 17-19th Century Paintings from the Collection of Centraal Museum Utrecht, projectteam Sjarel Ex ... [et al.] ; authors Marja Bosma, Jos de Meyere (Nagasaki, 1994) (p. 40, afb. 21 op p. 27)
- Miscellen, Beiträge zur Malerei des Rembrandtkreises, I, Lievens und Terbrugghen, K.E. Simon (p. 317)
- A newly discovered painting by Hendrick ter Brugghen, Albert Blankert. with a report on the restoration by Martin Bijl. A. Blankert (Zwolle, 1991) (pp. 22-23, met afb.)
- Nieuw licht op de Gouden Eeuw : Hendrick ter Brugghen en tijdgenoten, concept en cat. Albert Blankert en Leonard J. Slatkes ; met bijdr. van Marten Jan Bok ... [et al.] (Utrecht, 1986) (cat. nr. 22, met afb.)
- A note on Terbrugghen's "Sleeping Mars", C. Harbison (p. 35 vv.)
- The paintings of Hendrick ter Brugghen 1588-1629 : catalogue raisonné, Leonard J. Slatkes and Wayne Franits (Amsterdam, 2007) (pp. 30-31; pp. 47-49; pp. 144-147, cat. nr. A44; p. 292, afb. nr. VIII in kleur; p. 349, afb. nr. 43; op omslag, afb. in kleur)
- La peinture Hollandaise, J. Leymarie (Genève, 1956) (p. 70)
- Rembrandt en zijn tijd, door H.E. van Gelder (Amsterdam, [1948]) (cat. nr. 105)
- Rembrandt Rembrandt [2002], Jeroen Giltaij, Shinji Hata (Kyoto, [2002]) (p. 30, fig. 1)
- Rembrandts Mann mit dem Goldhelm, W. Schöne (p. 39, afb. 5)
- Röntgenonderzoek van de oude schilderijen in het Centraal Museum te Utrecht, M.E. Houtzager ... [et. al.] (Utrecht, 1967) (p. 79)
- Een schilderij centraal : de Slapende Mars van Hendrick ter Brugghen, Erik de Jong ; [ten geleide Adeline M. Janssens ; voorw. E. de Jongh] (Utrecht, 1980)
- Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 1-290], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999) (pp. 761-763, cat. nr. 125, met afb.)
- Urban Life in the Renaissance, S. Zimmerman en R.F.E. Weissman (ed.) (Newark, 1989) (p. 171, afb. 4 op p. 172)
- Utrecht, Caravaggio en Europa, Bernd Ebert en Liesbeth M. Helmus (München, 2018) (p. 34, met afb. in kleur)
- Utrecht, Caravaggio und Europa, Bernd Ebert en Liesbeth M. Helmus (München, 2018)
- Die Utrecht; l'étincelle qui a enflammé le génie hollandais, J.F. Revel (pp. 72-81, m.n. p. 78 en afb. 11)
- Utrechter Malerschule : Caravaggisti des Nordens, Red. Ekkehard Mai. [Kat. J.A.L. de Meyere] (Köln, 1984) (pp. 34-35, afb.)
- De Utrechtse Parade 1495-1995 : van Van Scorel tot Rietveld en Koch, red. Renger de Bruin, Jos de Meyere, Suzanne de Sitter. teksten Hanneke Adriaans, Marja Bosma, Renger de Bruin, Roman Koot, Jos de Meyere, Ida van Zijl (Utrecht, 1994) (p. 127, afb. 62 in kleur)
- Van Geertgen tot Frans Hals, De Nederlandse Schilderkunst, deel I, H. Gerson (Amsterdam, 1950) (p. 42, afb. 110)
- Vondel's handschriften : [afl. 3] (Vondeliana; II), door J.H.W. Unger (p. 116)
- Zu zwei Bildern der Hendrick Terbrugghen, von Wolfgang Stechow (pp. 277-281)
Exhibitions
- Nieuw Licht op de Gouden Eeuw, Hendrick ter Brugghen en tijdgenoten, Herzog Anton Ulrich-Museum, Braunschweig, 1987
- Nieuw Licht op de Gouden Eeuw; Hendrick ter Brugghen en tijdgenoten, Centraal Museum, Utrecht, 1986
- Museen zu Gast - Centraal Museum Utrecht; die Utrechter Malerschule - Caravaggisti des Nordens, Wallraf-Richartz-Museum, Keulen, 1984
- Een schilderij centraal 3 : de Slapende Mars, Centraal Museum, Utrecht, 1980
- Rembrandt en zijn tijd, Paleis voor Schone Kunsten, Brussel, Brussel, 1971
- De Gouden Eeuw der grote steden, St. Pietersabdij, Gent, Gent, 1958
- Caravaggio en de Nederlanden, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen, Antwerpen, 1952
- onbekend, Museum Boymans, Rotterdam, 1948
Questions?
Do you have a remark or extra information on this object? Please let us know!