Persbericht: Willem de Rooij onderzoekt historische beeldcultuur in 'Valkenburg'

Persbericht - 8 juli

Willem de Rooij onderzoekt historische beeldcultuur aan de hand van schilderijen van Dirk Valkenburg

13 september 2025 - 25 januari 2026

Op 13 september opent de tentoonstelling Valkenburg van Willem de Rooij in het Centraal Museum in Utrecht. De expositie toont hoe de Nederlandse elite in de achttiende eeuw visuele cultuur inzette om koloniale ideologie te promoten en te bestendigen. In een omvangrijke installatie, waar voor het eerst 25 werken van Dirk Valkenburg gezamenlijk worden gepresenteerd, onderzoekt De Rooij hoe beeldcultuur strategisch werd ingezet − en hoe de daaruit voortgekomen stereotypen tot op de dag van vandaag doorwerken.

Bart Rutten, artistiek directeur Centraal Museum: 'Het Centraal Museum werkt transhistorisch: door kunst uit het verleden met een hedendaagse blik te bekijken, verbinden we haar met de actualiteit. Valkenburg is daar een treffend voorbeeld van − de installatie markeert een nieuwe stap in het eigenzinnige oeuvre van Willem de Rooij en werpt tegelijk nieuw licht op het werk van Dirk Valkenburg.'

Toe-eigening en samenwerking

Sinds de vroege jaren negentig maakt Willem de Rooij (1969, Nederland) tijdelijke installaties waarin hij de politiek van representatie analyseert via toe-eigening en samenwerking. Zijn zorgvuldig gemaakte publicaties en objecten weerspiegelen zijn onderzoek in de kunstgeschiedenis en visuele antropologie.

Met zijn ervaring in film en geluid gebruikt De Rooij montage als methode bij het presenteren van toegeëigende beelden en objecten. Zo ontstaan nieuwe betekenissen tussen ogenschijnlijk uiteenlopende elementen.

Over Dirk Valkenburg

In het begin van de achttiende eeuw werkte de Nederlandse schilder Dirk Valkenburg (1675-1721) zeven jaar in Suriname. Op de suikerplantages maakte hij voor vermogende, koloniale opdrachtgevers beelden van tot slaaf gemaakte Afrikanen en inheemse bewoners.

De door Valkenburg in Suriname gemaakte werken behoren tot de vroegste in hun soort en bestaan naast zijn minder bekende jachtstillevens en portretten van de koloniale elite. Deze visuele verscheidenheid biedt inzicht in de werking van de 'witte blik'.

Catalogus

Bij de tentoonstelling verschijnt de eerste volledige publicatie over het oeuvre van Dirk Valkenburg: een 'catalogue raisonné', ontwikkeld in samenwerking met het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. De uitgave is samengesteld door Willem de Rooij en historicus Karwan Fatah-Black (Universiteit Leiden), specialist in slavernij- en koloniale geschiedenis. De publicatie bevat vijftien nieuwe essays van internationale wetenschappers en denkers op het gebied van kunstgeschiedenis, kolonialisme, ecologie, queer en postkoloniale studies.

Over Willem de Rooij

Willem de Rooij studeerde aan de Universiteit van Amsterdam, de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie in Amsterdam. Sinds 2006 is hij docent Beeldende Kunst aan de Städelschule in Frankfurt am Main en sinds 2015 advisor aan de Rijksakademie in Amsterdam. In 2016 richtte hij mede BPA// Berlin program for artists op en werd hij lid van de Akademie van Kunsten.

In 2000 won De Rooij de Bâloise Art Prize, en hij werd genomineerd voor de Hugo Boss Award (2004) en de Vincent Award (2014). Hij was Robert Fulton Fellow aan Harvard University in 2004 en DAAD fellow in Berlijn in 2006. In 2005 vertegenwoordigde hij Nederland op de Biënnale van Venetië samen met Jeroen de Rijke (1970–2006), met wie hij van 1994 tot 2006 samenwerkte onder de naam De Rijke / De Rooij.

Recente solotentoonstellingen zijn onder andere King Vulture (Akademie der Künste, Wenen), Pierre Verger in Suriname (Portikus, Frankfurt am Main), Whiteout (KW Institute for Contemporary Art, Berlijn), Ebb Rains (IMA, Brisbane), Entitled (MMK Museum voor Moderne Kunst, Frankfurt/Main) en The Impassioned No (Consortium, Dijon). Recente groepstentoonstellingen zijn onder andere steirischer herbst in Graz, Errata (MAIIAM, Chiang Mai), Mindful Circulations (BDL Museum, Mumbai), Stories of Almost Everyone (Hammer Museum, Los Angeles), de Jakarta Biënnale 2017, EVA International – de Biënnale van Ierland in Limerick, de 10e Biënnale van Shanghai en Hollandaise (Raw Material Company, Dakar).

Het werk van Willem de Rooij is opgenomen in de collecties van onder meer het Stedelijk Museum (Amsterdam), MUMOK (Wenen), Hamburger Bahnhof (Berlijn), Centre Pompidou (Parijs), MOCA (Los Angeles) en MoMA (New York).

Valkenburg is een partnerproject met Hartwig Art Foundation. De tentoonstelling is van 13 september 2025 tot en met 25 januari 2026 te zien in De Verdieping in het Centraal Museum in Utrecht.

—

Pers

Persbeelden zijn hier te downloaden

‍