Van augustus 1963 tot en met december 1972 werd elke maand speciale aandacht geschonken aan een of meerdere objecten uit de collectie van het Centraal Museum. Regelmatig werd daarbij ingehaakt op de 'actualiteit'. In de wintermaand januari 1965 was het schilderij IJsgezicht van de Utrechtse meester Joost Cornelisz. Droochsloot (1586-1666) te zien. Hij schilderde veel bijbelse taferelen en stadsgezichten, met veel bonte figuurtjes.

Onder een grijze wolkenlucht strekt zich het ijsvlak uit, krioelend van schaatsenrijders. Mannen en vrouwen, jongens en meisjes, boeren en deftige lieden, geoefende rijders en krabbelaars, ze zijn allemaal vertegenwoordigd op het tafereel dat Droochsloot in 1632 met veel gevoel voor humor en met behulp van kleine verhaaltjes heeft geschilderd. De schaatsen zijn van Oudhollandse makelij, met de bekende krul naar boven. Zoals in de meeste ijsgezichten uit die periode zijn de rijders afgebeeld alsof ze met hun volle gewicht op de hakken rusten, ook waar dit strijdig lijkt met houding en gewichtsverdeling. Arren met roodbepluimde paarden, baantjeglijdend grut en de onvermijdelijke honden bewegen zich door het gewoel. Links vooraan twee cavaliers in gesprek, daarnaast een deftig stel dat niet is gekomen om zich op het ijs te begeven, een gedrochtelijke jongen die aanspraak zoekt bij een boerin die alvorens te gaan zitten haar bovenrok heeft omgeslagen, en een houthakker met slede; het lijkt alsof het paard zich ongeduldig in het tuig heeft geworpen.

Op de achtergrond een stad waarin kerktorens met uivormige bekroning opvallen. Heeft Droochsloot Utrecht geschilderd? Dat deed hij vaker, zij het dat hij daarbij gebouwen verschoof en perspectivische trucs uithaalde, zodat het resultaat regelmatig niet helemaal betrouwbaar was. Maar bij dit doek moeten we aannemen dat de hele stad uit de fantasie van de schilder is ontstaan.

Het schilderij is afkomstig uit Schots familiebezit en werd in 1952 door het Centraal Museum aangekocht. Het werd in 1990 uitgeleend aan het Rheinisches Landesmuseum in Bonn, was in 1992-1993 te zien in Madrid, Bilbao en Barcelona, werd in 1994 in Parijs tentoongesteld en reisde in 1997 naar Zuid-Amerika, waar het Santiago de Chile en São Paulo aandeed.

Documentatie

  • Kunstwerk van de maand januari 1965, Centraal Museum (Utrecht, 1965)

Collectie in deze tentoonstelling

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.8003E118-AADA-42D7-AF5A-14CCF6F42D23

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze tentoonstelling? Laat het ons weten!