Menu

Trijn, Truus, Demeter en andere heldinnen

Hier komen mythologische en historische vrouwen samen: Demeter, Trijn van Leemput, Anna Maria Schuurman, Truus Schröder.

Bekijk hun werk en dat van andere slimme, provocerende, visionaire vrouwen zoals Anna Aagaard Jensen en Pauline Curnier Jardin. Zij hebben elk op hun eigen manier – in het verleden en vandaag de dag – bijgedragen aan de strijd voor emancipatie.

34124_01.jpg

Zagen aan het stereotype    ———

In folklore en mythen wordt vaak een stereotype beeld van de vrouw geschetst: van moeder tot hoer, van heilige tot heks.

De Franse kunstenaar Pauline Curnier Jardin (1980) haalt die stereotypes onderuit en speelt in schilderijen en sculpturen met de symbolische en allegorische waarden van vrouwelijke rolmodellen.

In dit Altaar voor Baubo creëert Curnier Jardin een fictieve wereld rondom het karakter van Demeter, de godin van de landbouw en oogst.

34126_01.jpg

Volgens de mythe was Demeters dochter Persephone ontvoerd door Hades. Demeter, in rouw om haar dochter, wordt bijgestaan door Baubo, een huishoudhulp, die haar probeert op te vrolijken. Wanneer schunnige opmerkingen niet helpen, tilt Baubo haar rokken op en toont Demeter haar edele delen.

De werken die Curnier Jardin rondom Demeter maakte, zoals ook deze magische vaas, geven de mogelijkheid om nieuwe verhalen te vertellen.

31157_001-006_01.jpg

Rietvelds geestverwant    ———

Truus Schröder-Schräder (1889 – 1985) was haar tijd ver vooruit. Ze had moderne ideeën over hoe ze haar kinderen wilde opvoeden en hoe ze wilde leven. In Gerrit Rietveld ontmoette ze haar geestverwant. Zowel zakelijk als persoonlijk bleven ze een leven lang met elkaar verbonden.

Deze stapelkastjes zijn Truus Schröders ontwerp. Eenvoudig in materiaal en vorm, veelzijdig in toepassing. Eigenschappen die ook Rietvelds huizen en meubels kenmerken.

Dit tafellampje ontwierp Schröder samen met Rietveld.

Ze was niet alleen de opdrachtgever, maar medeontwerper van het beroemde Rietveld Schröderhuis. Toen het af was, ging ze er wonen en hield er samen met Rietveld kantoor aan huis.

Ze werkten samen aan vele projecten, zoals appartementen voor alleenstaande werkende vrouwen in Haarlem.

X2296_02.jpg

De kloeke sloper    ———

Trijn van Leemput (1530–1607) heeft een heldenstatus in Utrecht. Vaak wordt ze daadkrachtig afgebeeld met pikhouweel. En dat is ook precies waarom de stad haar eert. Na maandenlang getreuzel van de - mannelijke - stadsbestuurders, trommelde Trijn in mei 1577 wat vriendinnen op om kasteel Vredenburg te gaan slopen.

Al in 1639 wordt zij beschreven als de ‘kloecke heldinne’ van Utrecht.

Zeldzame vrouwelijke kunstenaar    ———

Mechtelt van Lichtenbergh toe Boecop is één van de zeer weinige vrouwelijke schilders uit de zestiende eeuw.

In tegenstelling tot andere vrouwelijke schilders uit die tijd, beperkte ze zich niet tot kleine schilderijtjes en miniaturen.

Deze Piëta doet in formaat en kwaliteit niet onder voor werk van mannelijke schilders.
Het is haar vroegste en enig bekende Utrechtse werk.

6637_01.jpg

De eerste studente    ———

Anna Maria van Schurman (1607-1678) groeide op in betere kringen. Ze hield zich bezig met borduren, tekenen, schilderen, graveren en musiceren. Toen haar vader merkte hoe intelligent ze was, leerde hij haar Latijn, de taal van de wetenschap. Nadat Anna in 1636, het oprichtingsjaar van de Utrechtse universiteit, zich erover beklaagde dat vrouwen waren buitengesloten, werd ze bij hoge uitzondering toegelaten.

Daarmee was ze de eerste vrouwelijke student in Utrecht. Pas in 1871 zou Aletta Jacobs de tweede zijn.

Stereoptypen in mythen    ———

In de klassieke mythologie is Orpheus een dichter die met zijn gezang levenden en doden kon ontroeren.
Wanneer Orpheus zijn geliefde Eurydice verliest, trekt hij zich terug in de bergen en vermijdt elk contact met vrouwen.

De Mainaden, zogenaamde razende vrouwen, komen Orpheus op het spoor en straffen hem genadeloos.

Dit is een voorbeeld van de stereotyperende verbeelding van de vrouw als hysterisch. Een beeld waar vandaag de dag nog hardnekkig tegen gestreden moet worden.

A Basic Instinct (2018) is een stoel gemaakt door de Deense ontwerpster Anna Aagaart Jensen. Op deze stoel mogen alleen vrouwen plaats nemen. Met deze stoel wil Anna vrouwen uitnodigen om alle ruimte in te nemen die ze willen, zoals mannen doorgaans uit zichzelf doen – het zogenaamde ‘manspreading’.

Meer verhalen ontdek je online en in het museum  

Plan je bezoekVerhalen

Top