r i S q De kleur De kleur en de finish (afwerking) van een product dienen zodani e; te worden gekozen, dat het product past in zijn gebruiksomgeving en dat het voldoende duurzaamheid bezit. Goede Industriële Vormgeving kan slechts ontstaan in team-verband met de specialisten van een bedrijf. Op deze wijze kunnen de mogelijkheden van het bedrijf, ten volle worden benut. Voor een free-lance (zelfstandier werkend) Industriële vormgever is het noodzakelijk regelmatig contact te hebben met de specialisten in een bedrijf, tijdens de ontwikkeling van een product. De besprekingen tussen de Insdustriele vormgever en de vakmensen in het bedrijf hebben alleen zin op hoog niveau opdat men'steeds de juiste beslissingen kan nemen. renèinde onnodige kosten te voorkomen dient men tijdens de ontwikkeling van een nieuw product een systematische werkwijze te volgen. Een werkwijze, die erop is gebaseerd, dat de kosten mogen stijgen naarmate de zekerheid groter wordt dat het product beantwoordt aan het gestelde doel. Deze werkwijze moet verhoeden dat het resultaat -waarmee hoge ontwikkelingskosten zijn gemoeid -tegenvalt in functie, vorm, prijs en kleur. In de praktijk is gebleken, dat het aanbeveling verdient die ontwikkeling te verdelen in een aantal fasen. Na het beëindigen van een fase is het zaak te overwegen of het zin heeft dóór te gaan met de ontwikkeling, opnieuw te beginnen of te besluiten de ontwikkeling stop te zetten. Een voorbeeld van een aantal fasen en hun volgorde, die voor de ontwikkeling van een groot aantal gebruiksvoorwerpen van toepassing kunnen zijn volgt hier: 1. Markt-analyse Niet om de smaak van het publiek te leren kennen, (opinie-onderzoek) maar om te weten of het nieuwe product in een behoefte voorziet -dus of het zin heeft het voorwerp op grote schaal te produceren en op de markt te brengen 2. Product analyse Analyseren aan welke eisen het nieuwe product moet voldoen om in een behoefte te voorzien 3. Materiaalkeuze Hiermede legt men de basis voor het product wat betreft prijs.vorm, kleur en bruikbaarheid
4. Schetsontwerpen van constructies en vormen De onder 1, 2 en 3 genoemde onderzoekingen leiden tot verdere consequenties en het nieuwe product begint (voorlopig op papier) vorm te krijgen en maakt een volgende fase moge lijk n.1.: 5. Voorlopige voorcalculatie Aldus krijgt men enig inzicht hoe de prijs van het artikel zal zijn voor de consument. Het kan zijn, dat het product veel te duur wordt en dan zal men met dé ontwikkeling weer opnieuw moeten beginnen. Lijkt de consumentenprijs verantwoord dan maakt men: 6. Een model Dit geeft een indruk hoe het nieuwe product kan worden. In het oog lopende fouten kunnen nog snel en zonder kosten worden verbeterd 7. Ratrintr gereedschapskosten Maar aanleiding van het voorlopig goedgekeurde model dient te worden nagegaan of het product zonder meer met de bestaande en in de fabriek aanwezi «re machines en gereedschappen kan worden gefabriceerd en in hoeverre hiervoor nieuwe investeringen noodzakelijk nullen blijken. Om dit exact te bestuderen maakt men' daarna een 8. Proto—type Dit is een model van het nieuwe product, waarmee men kan experimentelen om precies te weten te komen hoe het in het bedrijf kan worden vervaardigd (productie—schema van het product). Om de goede gang van zaken tijdens de productie te bevorderen kunnen er in het proto-type nog talloze wijzigingen worden aangebracht. Dan volgt: 9. Definitieve voorcalculatie Aan de hand van de voorafgaande ontwikkeling kan men nu met vrij grote zekerheid de consumenten en andere prijzen van het product vaststellen. De som van deze ontwikkeling leidt dan tot de IQ-Uiteindelijke beslissing Nu kan het gebruiksvoorwerp in productie worden genomen.
J J I li 1 BEKNOPT OVERZICHT VAN DE GESCHIEDENIS DER INDUSTRIELE VORMGEVING IN PERIODEN Ook de Industriële Vormgeving heeft een geschiedenis, die zich laat verdelen in een aantal perioden die geleidelijk in elkaar overgaan. s: Functionele vorm bestaat reeds zo l«ng er gebruiksvoorwerpen worden gemaakt. Het grote verschil tussen handwerk en massa-" product ligt vooral hierin: het handwerk is individueel, een unicum; zijn schoonheid is vaak toevallig. Bij het massaproduct is het toeval uitgesloten. Het ene product is volkomen gelijk aan duizenden of miljoenen andere. Daarom is voor het massaproduct de vorm uiterst belangrijk, ook al omdat er achteraf geen enkele correctie meer mogelijk zal zijn. De perioden in de geschiedenis der Industriële Vormgeving zijn I het gebruiksvoorwerp is luxe (handwerk), een sociaal-status-symbool = bewijs van maatschappelijke (wel)stand. II Vooruitgang der techniek. Het handwerk wordt en masse geimiteerd. Het aantal gebruiksvoorwerpen neemt toe, omdat steeds meer mensen in stakt zi jn ze aan te schaffen. III De mens is eerder slaaf van het gebruiksvoorwerp dan omgekeerd - het onderhoud vraagt vele uren werk. IV Er onstaat behoefte naar een functionele vormgeving, die bij de kunstnijverheid al eerder bestond. V De gebruiksvoorwerpen worden eemeengoed. Zo algemeen, dpt zij niet meer representatief behoeven te zijn. B.v. de naaimachine wordt niet meer als 'salonmeubel» gecamoufleerd. VI Door voorbeelden uit de Ver. Staten ontstaat ook in Nederland de behoefte aan nieuwe vormen voor het gebruiksvoorwerp. VIT Het begrip Industriële Vormgeving krijgt bekendhei d. VTTI Begaafde kunstenaars worden ingeschakeld en zoeken de vormen van onze tijd.
De Industriële vormgever komt langzaam in het beeld. Men gaat beseffen dat Industriële Vormgeving een speciaal vak is, dat speciale (technische en constructieve e.a.) begaafdheid, kennis en begrip eist. Zelfs is het zo, dat men zich aan Industriële Vormgeving niet meer kan onttrekken (vooral bij techn. gebruiksvoorwerpen) doch als vanzelfsprekend aanvaardt. Het resultaat van dit alles is —of wordt— dat het in serie vervaardigde product een groter perfectie zal bereiken voor de velen dan het handwerk ooit heeft kunnen bereiken voor de weini gen. OVERZICHT Toen omstreeks 1950 de noodzaak voor Industriël Vormgeving in Nederland urgent werd, teneinde op de wereldmarkt met succes te kunnen concurreren, veronderstelde men dat vrije kunstenaars zoals kunstschilders, beeIdhouwers of architecten de aangewezen mensen waren om, in dienst van een bedrijf, dit nieuwe beroep uit te oefenen. Hoogstwaarschijnlijk is dit een van de redenen van een groot misverstand omtrent Industriële Vormgeving. In deze beginperiode vonden de vrije kunstenaars goede en meer functionele vormen. De noodzaak om tijdens de ontwikkeling van een product de constructie te vereenvoudigen en materiaal (dus kosten) te besparen was nog niet duidelijk aan de orde. Later maakten minder begaafden .zich van de Industriele Vormgeving meester. Zij speculeerden met hun ontwerpen op de zwakke zijde (praalzucht en prestige—drang) van de kopers, op gemakzucht en onwetendheid. Zij ontwiei— pen gebruiksvoorwerpen met nutteloze, pralerige versieringen, waarbij die versiering vaak domineerde. Zodoende werden er producten in de handel gebracht die het resultaat zijn van uitsluitende vormgeving (z.g. 'styling'). Het vrij algemeen accepteren van de verkeerde interpretatie van Industriële Vormgeving werd een gevaar voor de consument en fabrikant. Zij kopen resp. fabriceren styling, sterk onder hevig aan mode. Waardoor een artikel na korte tijd van vorm moet veranderen om voor de consument interessant te blijven. Het behoeft geen betoog, dat dit de prijs niet ten goede komt. Bovendien maakt deze mode, dat de aandacht van de bruikbaarheid wordt afgeleid, waardoor men te veel aandacht en -geld besteedt aan vorm en te weinig aan kwaliteit en nut.
I ? Thans ziet men gelukkig in dat er sprake is van 2 verschillende beroepen 1. het hiervoor genoemde styling (onder stylist verstaat men iemand, die de esthetische supervisie heeft over een groot aantal producten van een fabriek of bedrijf, inclusief de verpakking. Deze functie kan belangrijk zijn wanneer een bedrijf een groot aantal goederen op de markt wil brengen onder één naam, in één bepaalde sfeer, b.v. schoonheidsmiddelen, lingerie, biscuits en chocolade enz. ) 2. de zuivere Industriele Vormgeving met de nadruk op industrieel omdat de Industriele vormgever een functie kan hebben in bijna het gehele Industriële proces. HtCT INSTITUUT VOOR INDUSTRIËLE VORMGEVING te Amsterdam Stichting tot stand gebracht door de 3 centrale werkgeversorganisaties en de v.m. Bond voor Kunst in Industrie in 1950. Geen ontwerpbureau maar contactcentrum tussen fabrikanten en ontwerpers. Het Instituut voor Industriële Vormgeving geeft voorlichting en streeft naar een permanente tentoonstelling in Nederland zoals Design Centre in Londen, Svensk Form in Stockholm. Verder geeft het Insituut zijn steun aan het tot stand komen van een doeltreffende juridische bescherming van het ontwerp tegen plagiaat e.d. opleiding Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, 1s—Gravenhage: driejarige weekend cursus. Academie voor Industriële Vormgeving, Eindhoven; dag- en avondschool. Litteratuur boeken B1LL, Max. Form; eine Bilanz über die Formentwicklung urn die Mitte des XX. Jahrhunderts. Basel, Werner, 1952 BRAUN-FELDWEG, Wilhelm. Normen und Formen industrieller Produktion. Ravensburg, Maier, 1954 DOREN, Harold van. Industrial design. 2nd ed.. New York, McGraw-Hill, 1954 DREYFUSS, Henry. Designing for people. New York, Simon and Schuster, 1955 FARR, Michael. Design in British industry. Cambridge, University Press, 1955
I HERMANT, André. Formes utiles. Paris, Salon des Arts Mênagers, 1959. ÏNDUSTRIAL DESIGN in the Hnited States; publ. bv the European Productivity Agency of the Orjranisati on for European Economie Co—operation. Paris, 1959 INDUSTRTELE VORMGEVING in Amerika; rapport Studiegroep Industrie; uit. door de Contactgroep Opvoering Productiviteit. 's—Gravenhage, 1954 LUNING TRAK, N. Industriële Vormgeving. Amsterdam, Scheltema & Holkema en Rotterdam, Brusse, 1957 MEISSNER, Else. Qualitat und Leben. Munchen, Pflaum, 1950. und Form in Wirtschaft NELSON, George. Problems of design. New York, Whitney, 1957 VERHOEVEN, Nico, Doelmatigheid van industriële vormgeving. Den Haag, Nederlands Instituut voor Efficiency, 1959. (NIVE-Publikatie E 398), WTLLSMORE, A- W'„ Product development and design. London, Pitman, 1950 ti jdschri ften DESIGN. London, The Council of Tndustrial Design, (maandelijks) ESTHP.TIQUE industrie 1 le. Paris, Entreprise Moderne. ( 6 x p.j.) FORM Stockholm, Svenska Slojdforeningen. (10 x p.j.) TNDUSTRIAL design New York, Whitney. (maandelijks) MAANDBERICHT van het Instituut voor Industriële Vormgeving. Amsterdam, Instituut voor Industriele Vormscevi ne;. Stile industria. Milano, Domus. ( 6 x p.j.)
PERMANENTE OF l-ERMANENT WKD ERKERENDF, EXPOSITIE Permanente DEN PERMANENTE, Vesterport 8, vesterbrogaten, Kopenhagen 5, Denemarken SVENSK FORM, Konstfackskolan, Stockholm, Zweden-, directeur ^ke Huldt VILLA HUGEL, Essen Bredeny, directeur Dr. Emi1 Rasch DESIGN CENTRE, Council of Industrial Desien, 28 Haymarket London SW 1 directeur T. Noel White Permanent wederkerende exposities SÏGNE D*0R Louisalaan 343, Brussel Mme Des Cressonnières (j.) COMPASSO D'ORO, La Rinascente Via San Raffaéle Milaan (j . ) TRIËNNALE, Milaan ( 3 j.) ZWITSERLAND, die gute form (j.) FRANKRIJK, formes utiles salon des Arts Mênagers, Parijs, label beauté France (j ., j)