Centraal Museum Utrecht

  • Share
  • Download
Delen
Delen op Facebook
Delen op Twitter
Drieluik met de intocht van Christus in Jeruzalem, heiligen en op de buitenzijden van de luiken stichters uit de familie Van Lokhorst Jan van Scorel, ca 1526 https://www.centraalmuseum.nl/nl/collectie/7991-drieluik-met-de-intocht-van-christus-in-jeruzalem-heiligen-en-op-de-buitenzijden-van-de-luiken-stichters-uit-de-familie-van-lokhorst-jan-van-scorel https://www.centraalmuseum.nl/@@site-logo/logo-left-v2.svg

Drieluik met de intocht van Christus in Jeruzalem, heiligen en op de buitenzijden van de luiken stichters uit de familie Van Lokhorst

Jan van Scorel, ca 1526
  • + Objectgegevens − Objectgegevens
  • Share
  • Download

In 1518 verliet Jan van Scorel Utrecht en reisde via Duitsland en Oostenrijk naar Italië. Vanuit Venetië ging hij op pelgrimstocht naar Jeruzalem. Daar maakte hij pentekeningen die hij later gebruikte voor het gezicht op Jeruzalem op het middenpaneel van dit drieluik. In 1522 vestigde Scorel zich in Rome. De Utrechtse paus Adrianus VI (1459-1523) benoemde hem tot 'conservator' van de kunstschatten van het Vaticaan, als opvolger van Rafaël (1483-1520).                                

In 1524, na de dood van de Utrechtse paus Adrianus VI, keerde Jan van Scorel vanuit Rome terug naar Utrecht. Volgens zijn biograaf Karel van Mander ging hij wonen bij Herman van Lokhorst, deken van de Utrechtse Sint Salvatorkerk en kanunnik van de Dom. Voor hem schilderde hij deze memorietafel voor in de Domkerk. (zie ook inv.nr. 6078a) Het is het eerste grote schilderij waaruit de invloed van de klassieke oudheid en de Italiaanse renaissance op Scorels werk blijkt. Scorel schilderde het panorama van Jeruzalem op basis van pentekeningen, die hij tijdens zijn pelgrimage had gemaakt.

De diagonale tweedeling van de compositie op het middenluik ontleende Scorel aan de Zondvloed op het plafond van de Sixtijnse kapel (1508-1512) van Michelangelo (1475-1564) en de italianiserende figuurtypen zijn beïnvloed door het werk van Rafaël. Op de buitenzijden van de luiken zijn de opdrachtgever en zijn voorvaderen uitgebeeld. De twee Latijnse inscripties noemen de namen en sterfdata van de afgebeelde personen en de context van de bestelling. Het blijkt dat Herman van Lokhorst het grafmonument van zijn voorvaderen in de Domkerk liet herstellen. Deze restauratie zal de aanleiding zijn geweest tot het laten schilderen van het drieluik. De heiligen op de binnenzijden van de luiken: Agnes, Paus Cornelius, Antonius abt, Sebastiaan, Gertrudis van Nijvel en ten slotte Christofoor boden bescherming tegen de koorts, de pest of een plotselinge dood. Agnes zou in dat geval staan voor de zuiverheid.
De intocht van Christus in het aardse Jeruzalem is een toepasselijke voorstelling voor een memorietafel. Hij verwijst naar de intocht van de ziel in het hemelse Jeruzalem en de triomf over de dood. De liturgie van de overledenen gebruikt nog altijd het beeld van de hemelse stad Jeruzalem op het moment dat het lichaam de kerk wordt uitgedragen.

Toon alles + Toon minder -

 

Dit object is nu niet in het museum te zien

Titel

Drieluik met de intocht van Christus in Jeruzalem, heiligen en op de buitenzijden van de luiken stichters uit de familie Van Lokhorst

Vervaardiger

Jan van Scorel (Schoorl 1495 - 1562 Utrecht)

Datering

ca 1526

Materiaal / Techniek

olieverf op paneel

Inventarisnummer

7991

Objectnaam

schilderij, zijluik, linkerluik

Verwerving

1941

Afmetingen

hoogte 81.4 cm
breedte 65.2 cm

Geassocieerd onderwerp

Domkerk (Utrecht) (herkomst)
kapittels (Utrecht) (religie)

Geassocieerde periode

Bisschoppelijk Utrecht 695-1528

Opmerkingen

De hoge Utrechtse geestelijke (o.a. deken van de St. Salvatorkerk) Herman van Lokhorst liet het grafmonument van zijn voorvaderen, die in het midden van de Domkerk waren begraven, herstellen. Het drieluik werd door hem besteld als memorietafel bij het graf. Herman van Lokhorst knielt vooraan op de buitenzijde van het rechterluik, met achter hem een voorstelling van Anna te drieën. Tegenover hem, op het linkerluik, knielt zijn naamgenoot. De twee andere figuren op het rechterluik zijn Gijsbert en in wapenrusting Gerrit van Lokhorst(?), de stamhouder van het geslacht in 1526. De tweede figuur op het linkerluik is Werner van Lokhorst. Achter de leden van de familie Van Lokhorst zijn hun patroonheiligen afgebeeld, van links naar rechts Johannes de Doper, Tomas, Johannes de Evangelist, Anna te drieën en Willibrord (?). In de wolkenpartij in het midden is de kroning van Maria te zien. Op de binnenzijden van de luiken staan van links naar rechts op het linkerluik Agnes, paus Cornelius met de hoorn, die de gelaatstrekken van paus Adriaan VI heeft gekregen, en Antonius abt, en op het rechterluik Sebastiaan, Gertrudis van Nijvel en Christofoor. Op het middenpaneel is Jeruzalem afgebeeld. Het is de vroegst bekende topografisch correct weergegeven beeltenis van de stad. Prent naar het stadsgezicht door Herman van Borculo, Civitas Hierusalem. Gezicht op Jeruzalem met de intocht van Christus, de krypte te Bethlehem en het Heilig Graf, 1538. Houtsnede op papier van verschillende platen, 406 x 746 mm. Collectie Utrecht, Centraal Museum, inv. nr. 6869. Inv. nr. 6078 a: drieluik familie Van Lokhorst zonder binnenzijde linkerluik.

Documentatie

  • , cat. nr. 169
  • , pp. 1369-1375, cat. nr. 593, met afb.
  • , pp. 262-269, met afb. XLIIa

Toon alles +Toon minder -

  • , pp. 84-85, met afb. in kleur
  • , p.79, p. 78 afb. 32 (detail).
  • , p. 75 afb. in kleur
  • , nr. 04, met afb. in kleur
  • , p. 219, binnenzijde linker paneel, afb. in kleur
  • , cat.no. 22, pp. 188-202

Tentoonstellingen

  • De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2016
  • Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
  • Scorels Roem. Hoe een Utrechtse schilder de Renaissance naar het Noorden bracht, Centraal Museum, Utrecht, 2009

Toon alles +Toon minder -

  • Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 2008
  • De keuze van Simon Levie : oude meesters uit de collectie van het Centraal Museum Utrecht, Centraal Museum, Utrecht, 1995
  • Fiamminghi a Roma, 1508-1608, Palazzo delle Esposizioni, Rome, 1995
  • Fiamminghi a Roma, 1508-1608, Paleis voor Schone Kunsten, Brussel, Brussel, 1995
  • Het geschilderde landschap, Centraal Museum, Utrecht, 1992
  • Kunst voor de Beeldenstorm, Rijksmuseum Amsterdam, Amsterdam, 1986
  • Jan van Scorel in Utrecht, Musée de la Chartreuse, Douai, 1977
  • Paus Adrianus VI, Stadhuis Leuven, Leuven, 1959
  • Paus Adrianus VI, Centraal Museum, Utrecht, 1959
  • Jan van Scorel, Centraal Museum, Utrecht, 1955
  • Utrecht's Kunst in Opkomst en Bloei 650-1650, Centraal Museum, Utrecht, 1948
  • Tentoonstelling van schilderijen der Utrechtsche School, Centraal Museum, Utrecht, 1941

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.A887442C-7C6A-4E8F-8ACA-A1A6DF43275F

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Kijk verder

Madonna met wilde rozen

Madonna met wilde rozen

Jan van Scorel, ca. 1530

Maria met kind

Maria met kind

Jan van Scorel, ca. 1527 - 1530

De heilige Helena ontdekt het Ware Kruis

De heilige Helena ontdekt het Ware Kruis

Jan van Scorel, 1535 - 1540

Drieluik met de intocht van Christus in Jeruzalem, heiligen en op de buitenzijden van de luiken stichters uit de familie Van Lokhorst

Drieluik met de intocht van Christus in Jeruzalem, heiligen en op de buitenzijden van de luiken stichters uit de familie Van Lokhorst

Jan van Scorel, ca 1526

Portret van Johannes Secundus (1511-1536)

Portret van Johannes Secundus (1511-1536)

Jan Muller, ca. 1612

Portret van paus Adrianus VI (1459-1523)

Portret van paus Adrianus VI (1459-1523)

Jan van Scorel, ca 1625

Drieluik van de familie De Visscher van der Gheer

Drieluik van de familie De Visscher van der Gheer

Jan van Scorel, 1555 - 1570

Portretten van vijf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Portretten van vijf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Jan van Scorel, ca. 1541

Portretten van negen leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Portretten van negen leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Jan van Scorel, ca. 1535

Portretten van twaalf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Portretten van twaalf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Jan van Scorel, ca 1525

Portretten van twaalf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Portretten van twaalf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap

Jan van Scorel, ca 1525

De bewening van Christus

De bewening van Christus

Jan van Scorel, ca. 1535

Portret van Frans Bogart (1502-1555)

Portret van Frans Bogart (1502-1555)

Joost van Attevelt, 1675

Madonna met kind

Madonna met kind

Jan van Scorel, 1560

De opwekking van Lazarus

De opwekking van Lazarus

Jan van Scorel, ca. 1550

Landschap met de roeping van Petrus

Landschap met de roeping van Petrus

Jan van Scorel, ca. 1550

  • facebook
  • twitter
  • email
  • Whatsapp

Nieuwsbrief ontvangen?

Privacy statement

Aanmelden op nieuwsbrief mislukt.

Bedankt voor je aanmelding. Je ontvangt een e-mail die je inschrijving bevestigt.

logo-footer.svg

Contact

  • Agnietenstraat 1
  • 3512 XA Utrecht
  • info@centraalmuseum.nl

Openingstijden

  • Dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur
  • Plan je bezoek




  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
Menu
Geavanceerd zoeken...
  • Plan je bezoek
    • Zien en doen
    • Praktische informatie
    • Onderwijs, groepen & families
    • Zaalverhuur
  • Ontdek het museum
    • Verhalen
    • Bekijk de collectie online
    • Tentoonstellingsarchief
    • Podcasts
    • Tentoonstellingslijnen
    • Publieksprogramma's
    • Over de collectie
  • Over het museum
    • Steun het museum
    • Organisatie
    • Vacatures
    • Nieuws & pers
    • Klantenservice & contact
    • Voorwaarden
  • ENGLISH | DEUTSCH