Net als zijn voorgangers dat deden, voegde Joachim Wtewael op de achtergrond een religieuze scène toe. Het is een voorstelling van het bezoek van Christus aan het huis van de twee zussen Maria en Martha (Lukas 10:38-42). In het Bijbelboek prijst Christus de contemplatieve Maria, die rustig en nauwlettend naar zijn woorden luistert, terwijl Martha, de vlijtige huisvrouw, geheel in beslag wordt genomen door het drukke bedienen. Op de verwijtende opmerkingen aan het adres van haar zuster, antwoordt Christus Martha dat juist Maria het goede deel heeft gekozen.
De keukenmeid past in de traditie van de zestiende-eeuwse markt- en keukenstukken van Pieter Aertsen en Joachim Bueckelaer. Bueckelaar schilderde dezelfde compositie in 1574 en het lijkt erop dat Joachim Wtewael zijn schilderij als voorbeeld heeft gebruikt. De compositie van De keukenmeid gaat zelfs rechtstreeks terug op De kokkin van De Bueckelaer uit 1574. Ook in dit schilderij is groot op de voorgrond een keukenmeid in contemporaine kledij afgebeeld die een kip aan het spit rijgt. Rechts op de achtergrond is dezelfde Bijbelse voorstelling te zien: Christus die een bezoek brengt aan het huis van Maria en Martha. De traditie van het keukenstuk zette zich in Utrecht voort in het eenvoudiger genrestuk, waarbij de religieuze voorstelling achterwege werd gelaten. Hendrick Bloemaert schilderde in 1634 De kok en Andries van Bochoven, een leerling van Wtewael, portretteerde zijn zusje Hildegonda als kokkin in 1632.
Dit object is nu niet in het museum te zien
Titel
De keukenmeid
Vervaardiger
Joachim Wtewael (schilder) (Utrecht 1566 - 1638 Utrecht)
Datering
ca. 1620 - ca. 1625
Materiaal / Techniek
Inventarisnummer
28599
Objectnaam
Verwerving
aankoop met steun van de Vereniging Rembrandt, de Mondriaanstichting en vele anderen 1999
Afmetingen
hoogte 103.2 cm
breedte 72.3 cm
hoogte (met lijst) 131 cm
breedte (met lijst) 100.5 cm
diepte (met lijst) 7.5 cm
Opschriften / merken
- signatuur m.o. (op de braadspies): JO. Wte Wael . fecit (JO ineen)
Motief
Documentatie
- 'Masters of Light', Robbert Roos, (Vernissage, 2/3; 5, 1998), afb. in kleur op p. 28 en afb. in kleur op omslag
- 125 jaar openbaar kunstbezit : met steun van de Vereniging Rembrandt, Peter Hecht (Zwolle, 2008), p0. 182-183, met afb. in kleur
- Aanwinsten : Over museale aankopen mede mogelijk gemaakt met de incidentele aankoopregeling van het Mondriaan Fonds, Tekst: Edo Dijksterhuis, Birgit Donker, Anna van Leeuwen ... [et al.] (Amsterdam, 2016), p.56, met afb in kleur
- Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart XXXVI, Ulrich Thieme en Felix Becker (red.) (Leipzig, 1947), p. 286
- Beeldenstorm : 5 : close-ups van beeldende kunst, Henk van Os. onder red. van Thijs Tromp en Ineke Mesdag (Amsterdam, 2001), pp. 126-127, met afb. in kleur
- Dawn of the Golden Age : Northern Netherlandish Art 1580-1620, ed. Ger Luijten ... [et al.] (Amsterdam, 1993), p. 604
- Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg, Marja Bosma, Renger de Bruin ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012), nr. 09, met afb. in kleur
- Feest bij de goden ...... en het Centraal Museum, Liesbeth M. Helmus, (Bulletin van de Vereniging Rembrandt, 29, 1, voorjaar 2019), p. 21, met afb. in kleur
- De gezusters Maria en Martha, Pauk Bröker, (Catharijnebrief : mededelingen van de Vereniging van Vrienden van het Museum Het Catharijneconvent te Utrecht, 70, 2000 (juni)), p. 20-21 met afb.
- Joachim Anthonisz Wtewael, door C.M.A.A. Lindeman. met een voorw. van W. Vogelsang (Utrecht, 1929), cat. nr. 31, p. 252 en pp. 85-86, 104, 108-109, afb. op plaat 20
- Joachim Wtewael and Dutch Mannerism, Anne W. Lowenthal (Doornspijk, 1986), cat. nr. A-84, p. 148-149, afb. 119
- Kookboek van de Gouden Eeuw, Manon Henzen ([Vleuten], 2018), p. 27, met afb. in kleur
- Liefde & Lust : De kunst van Joachim Wterwael, red. + tekst James Clifton, Liesbeth Helmus, Arthur K. Wheelock, Jr. met bijdr. van Stijn Alsteen, Anne W. Lowenthal (Washingon, 2015), p. 156-157, met afb. in kleur
- Masters of light : Dutch painters in Utrecht during the golden age, with essays by Marten Jan Bok ... [et al.]. Joaneath A. Spicer en Lynn Federle Orr, ed. Liesbeth Helmus (Baltimore, 1997), cat. nr. 30, p. 222-225 en p. 29, afb. op p. 223
- Pleasure and Piety : The Art of Joachim Wtewael, ed. and text by James Clifton, Liesbeth Helmus, Arthur K. Wheelock, Jr. with contributions by Stijn Alsteen, Anne W. Lowenthal (Washingon, 2015), p. 156-157, met afb. in kleur
- Schilderkunstige bonbons, Erik Spaans, (Museumtijdschrift [Vitrine], 2, maart 2015), p. 23, met afb. in kleur
- Smakelijk eten, red. Ad Geerdink ([Medemblik], 2010), p. 66, afb. in kleur.
- Some paintings by Peter Wtewael (1596-1660), (The Burlington Magazine, 1974-08), p. 462, afb. 64 (detail)
Tentoonstellingen
- Collectieopstelling 2023 - zaal 03, Centraal Museum, Utrecht, 2023
- De gezonde stad , Centraal Museum, Utrecht, 2022
- De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2016
- Pleasure & Piety: The Art of Joachim Wtewael (1566-1638), National Gallery of Art, Washington, Washington, 2015
- Liefde & Lust, Centraal Museum, Utrecht, 2015
- Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
- 125 grote liefdes. Met steun van de Vereniging Rembrandt, Van Gogh Museum, Amsterdam, 2008
- Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 2008
- Masters of Light: Dutch Painters in Utrecht during the Golden Age, The National Gallery, Londen, 1998
- Masters of Light: Dutch Painters in Utrecht during the Golden Age, The Walters Art Gallery, Baltimore, Maryland, 1998
- Masters of Light: Dutch Painters in Utrecht during The Golden Age, The Palace of the Legion of Honor, San Francisco, Californië, 1997
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.CA4171E5-11BD-49F9-A701-5CD8ECBCE709
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!