Centraal Museum Utrecht

  • Share
  • Download
Delen
Delen op Facebook
Delen op Twitter
De keukenmeid Joachim Wtewael, ca. 1620 - 1625 https://www.centraalmuseum.nl/nl/collectie/28599-de-keukenmeid-joachim-anthonisz-wtewael https://www.centraalmuseum.nl/@@site-logo/logo-left-v2.svg

De keukenmeid

Joachim Wtewael, ca. 1620 - 1625
  • + Objectgegevens − Objectgegevens
  • Share
  • Download

Terwijl de keukenmeid de kaal geplukte kip aan het lange spit rijgt, kijkt zij de toeschouwer aan. Ze staat achter een lage tafel met daarop een groot stuk vlees, een rieten mand met verschillende kolen en een bos penen. Voor de mand liggen twee komkommers. Rechts naast haar, achter de lage tafel, bevindt zich een tweede, veel hogere tafel met een wit kleed. Twee tinnen borden met vissen en een grote klont boter erop, een mes, een broodje en een glas wijn ernaast vormen hierop het 'banketje'. In de lage rieten mand liggen twee grote op elkaar gestapelde kazen. Rechts naast de mand staat een groene aardewerken kan. In de kast tegen de muur bevindt zich een stapel aardewerken borden. Er hangen verschillende kannen aan haken en er staat een kandelaar met een gedoofde kaars op de plank. Eenzelfde keukeninrichting is te zien bij de grote open vuurplaats op de achtergrond. Aan de tafel zitten een man en een vrouw te praten en te eten, terwijl een tweede vrouw het vuur opstookt.

Net als zijn voorgangers dat deden, voegde Joachim Wtewael op de achtergrond een religieuze scène toe. Het is een voorstelling van het bezoek van Christus aan het huis van de twee zussen Maria en Martha (Lukas 10:38-42). In het Bijbelboek prijst Christus de contemplatieve Maria, die rustig en nauwlettend naar zijn woorden luistert, terwijl Martha, de vlijtige huisvrouw, geheel in beslag wordt genomen door het drukke bedienen. Op de verwijtende opmerkingen aan het adres van haar zuster, antwoordt Christus Martha dat juist Maria het goede deel heeft gekozen.

De keukenmeid past in de traditie van de zestiende-eeuwse markt- en keukenstukken van Pieter Aertsen en Joachim Bueckelaer. Bueckelaar schilderde dezelfde compositie in 1574 en het lijkt erop dat Joachim Wtewael zijn schilderij als voorbeeld heeft gebruikt. De compositie van De keukenmeid gaat zelfs rechtstreeks terug op De kokkin van De Bueckelaer uit 1574. Ook in dit schilderij is groot op de voorgrond een keukenmeid in contemporaine kledij afgebeeld die een kip aan het spit rijgt. Rechts op de achtergrond is dezelfde Bijbelse voorstelling te zien: Christus die een bezoek brengt aan het huis van Maria en Martha. De traditie van het keukenstuk zette zich in Utrecht voort in het eenvoudiger genrestuk, waarbij de religieuze voorstelling achterwege werd gelaten. Hendrick Bloemaert schilderde in 1634 De kok en Andries van Bochoven, een leerling van Wtewael, portretteerde zijn zusje Hildegonda als kokkin in 1632.

Toon alles + Toon minder -

 

Dit object is nu niet in het museum te zien

Titel

De keukenmeid

Vervaardiger

Joachim Wtewael (schilder) (Utrecht 1566 - 1638 Utrecht)

Datering

ca. 1620 - ca. 1625

Materiaal / Techniek

olieverf op doek

Inventarisnummer

28599

Objectnaam

schilderij

Verwerving

aankoop met steun van de Vereniging Rembrandt, de Mondriaanstichting en vele anderen 1999

Afmetingen

hoogte 103.2 cm
breedte 72.3 cm
hoogte (met lijst) 131 cm
breedte (met lijst) 100.5 cm
diepte (met lijst) 7.5 cm

Opschriften / merken

  • signatuur m.o. (op de braadspies): JO. Wte Wael . fecit (JO ineen)

Motief

N.T., Christus bij Maria en Martha, genre

Documentatie

  • 'Masters of Light', Robbert Roos, (Vernissage, 2/3; 5, 1998), afb. in kleur op p. 28 en afb. in kleur op omslag
  • 125 jaar openbaar kunstbezit : met steun van de Vereniging Rembrandt, Peter Hecht (Zwolle, 2008), p0. 182-183, met afb. in kleur
  • Aanwinsten : Over museale aankopen mede mogelijk gemaakt met de incidentele aankoopregeling van het Mondriaan Fonds, Tekst: Edo Dijksterhuis, Birgit Donker, Anna van Leeuwen ... [et al.] (Amsterdam, 2016), p.56, met afb in kleur

Toon alles +Toon minder -

  • Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart XXXVI, Ulrich Thieme en Felix Becker (red.) (Leipzig, 1947), p. 286
  • Beeldenstorm : 5 : close-ups van beeldende kunst, Henk van Os. onder red. van Thijs Tromp en Ineke Mesdag (Amsterdam, 2001), pp. 126-127, met afb. in kleur
  • Dawn of the Golden Age : Northern Netherlandish Art 1580-1620, ed. Ger Luijten ... [et al.] (Amsterdam, 1993), p. 604
  • Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg, Marja Bosma, Renger de Bruin ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012), nr. 09, met afb. in kleur
  • Feest bij de goden ...... en het Centraal Museum, Liesbeth M. Helmus, (Bulletin van de Vereniging Rembrandt, 29, 1, voorjaar 2019), p. 21, met afb. in kleur
  • De gezusters Maria en Martha, Pauk Bröker, (Catharijnebrief : mededelingen van de Vereniging van Vrienden van het Museum Het Catharijneconvent te Utrecht, 70, 2000 (juni)), p. 20-21 met afb.
  • Joachim Anthonisz Wtewael, door C.M.A.A. Lindeman. met een voorw. van W. Vogelsang (Utrecht, 1929), cat. nr. 31, p. 252 en pp. 85-86, 104, 108-109, afb. op plaat 20
  • Joachim Wtewael and Dutch Mannerism, Anne W. Lowenthal (Doornspijk, 1986), cat. nr. A-84, p. 148-149, afb. 119
  • Kookboek van de Gouden Eeuw, Manon Henzen ([Vleuten], 2018), p. 27, met afb. in kleur
  • Liefde & Lust : De kunst van Joachim Wterwael, red. + tekst James Clifton, Liesbeth Helmus, Arthur K. Wheelock, Jr. met bijdr. van Stijn Alsteen, Anne W. Lowenthal (Washingon, 2015), p. 156-157, met afb. in kleur
  • Masters of light : Dutch painters in Utrecht during the golden age, with essays by Marten Jan Bok ... [et al.]. Joaneath A. Spicer en Lynn Federle Orr, ed. Liesbeth Helmus (Baltimore, 1997), cat. nr. 30, p. 222-225 en p. 29, afb. op p. 223
  • Pleasure and Piety : The Art of Joachim Wtewael, ed. and text by James Clifton, Liesbeth Helmus, Arthur K. Wheelock, Jr. with contributions by Stijn Alsteen, Anne W. Lowenthal (Washingon, 2015), p. 156-157, met afb. in kleur
  • Schilderkunstige bonbons, Erik Spaans, (Museumtijdschrift [Vitrine], 2, maart 2015), p. 23, met afb. in kleur
  • Smakelijk eten, red. Ad Geerdink ([Medemblik], 2010), p. 66, afb. in kleur.
  • Some paintings by Peter Wtewael (1596-1660), (The Burlington Magazine, 1974-08), p. 462, afb. 64 (detail)

Tentoonstellingen

  • Collectieopstelling 2023 - zaal 03, Centraal Museum, Utrecht, 2023
  • De gezonde stad , Centraal Museum, Utrecht, 2022
  • De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2016

Toon alles +Toon minder -

  • Pleasure & Piety: The Art of Joachim Wtewael (1566-1638), National Gallery of Art, Washington, Washington, 2015
  • Liefde & Lust, Centraal Museum, Utrecht, 2015
  • Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
  • 125 grote liefdes. Met steun van de Vereniging Rembrandt, Van Gogh Museum, Amsterdam, 2008
  • Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 2008
  • Masters of Light: Dutch Painters in Utrecht during the Golden Age, The National Gallery, Londen, 1998
  • Masters of Light: Dutch Painters in Utrecht during the Golden Age, The Walters Art Gallery, Baltimore, Maryland, 1998
  • Masters of Light: Dutch Painters in Utrecht during The Golden Age, The Palace of the Legion of Honor, San Francisco, Californië, 1997

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.CA4171E5-11BD-49F9-A701-5CD8ECBCE709

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Kijk verder

Portret van Peter Wtewael (1596-1660)

Portret van Peter Wtewael (1596-1660)

Joachim Wtewael, 1628

Portret van Johan Wtewael (1598-1652)

Portret van Johan Wtewael (1598-1652)

Joachim Wtewael, 1628

Portret van Eva Wtewael (1607-1635)

Portret van Eva Wtewael (1607-1635)

Joachim Wtewael, 1628

Portret van Johan Pater (1595-1642)

Portret van Johan Pater (1595-1642)

Joachim Wtewael, 1626

Portret van Antonetta Wtewael (1603-1655), echtgenote van Johan Pater

Portret van Antonetta Wtewael (1603-1655), echtgenote van Johan Pater

Joachim Wtewael, 1626

De aanbidding van de herders

De aanbidding van de herders

Joachim Wtewael, 1598

De aanbidding der herders

De aanbidding der herders

Joachim Wtewael, ca. 1600

De opwekking van Lazarus

De opwekking van Lazarus

Joachim Wtewael, ca. 1600

De groentevrouw

De groentevrouw

Joachim Wtewael, ca. 1618

Portret van Christina van Halen (1568-1629), echtgenote van Joachim Wtewael

Portret van Christina van Halen (1568-1629), echtgenote van Joachim Wtewael

Joachim Wtewael, 1601

Zelfportret

Zelfportret

Joachim Wtewael, 1601

De Nederlandse Maagd bedreigd door de katholieke kerk en het Spaanse leger

De Nederlandse Maagd bedreigd door de katholieke kerk en het Spaanse leger

Joachim Wtewael, ca. 1612

De Nederlandse Maagd vertrapt

De Nederlandse Maagd vertrapt

Joachim Wtewael, ca. 1612

Venus en Adonis

Venus en Adonis

Joachim Wtewael, ca. 1607 - 1610

Het godenbanket

Het godenbanket

Joachim Wtewael, 1601 - 1603

  • facebook
  • twitter
  • email
  • Whatsapp

Nieuwsbrief ontvangen?

Privacy statement

Aanmelden op nieuwsbrief mislukt.

Bedankt voor je aanmelding. Je ontvangt een e-mail die je inschrijving bevestigt.

logo-footer.svg

Contact

  • Agnietenstraat 1
  • 3512 XA Utrecht
  • info@centraalmuseum.nl

Openingstijden

  • Dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur
  • Plan je bezoek




  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
Menu
Geavanceerd zoeken...
  • Plan je bezoek
    • Zien en doen
    • Praktische informatie
    • Onderwijs, groepen & families
    • Zaalverhuur
  • Ontdek het museum
    • Verhalen
    • Bekijk de collectie online
    • Tentoonstellingsarchief
    • Podcasts
    • Tentoonstellingslijnen
    • Publieksprogramma's
    • Over de collectie
  • Over het museum
    • Steun het museum
    • Organisatie
    • Vacatures
    • Nieuws & pers
    • Klantenservice & contact
    • Voorwaarden
  • ENGLISH | DEUTSCH