De Ganzenmarkt en de Stadhuisbrug te Utrecht

Links op het schilderij is de Utrechtse Ganzenmarkt te zien vol kopers en verkopers en een kwakzalver die zijn praatjes verkoopt. De kooplieden, die hun waar over de Oudegracht aanvoerden, waren verplicht hun goederen te laten wegen in de Stadswaag, bij het huis ‘Keyserrijk’. Dit enorme pand is te zien aan de rechterkant van de markt. De stadskraan, rechts van het midden afgebeeld, takelde de koopwaar naar boven. Deze werd vervolgens met door paarden getrokken sleeën van de lage werf naar de kade gesleept. Rechts op de achtergrond is de Domtoren te zien. Droochsloot maakte dit schilderij omstreeks 1617, een jaar nadat de zuivel- en gevogeltemarkt van hier naar de Mariaplaats was verhuisd.

Toon alles + Toon minder -

Dit object is nu niet in het museum te zien

Titel

Vervaardiger

Joost Cornelisz. Droochsloot (Utrecht na 1585 - 1666 Utrecht)

Datering

voor 1618

Materiaal / Techniek

olieverf op doek

Inventarisnummer

2523

Objectnaam

schilderij

Verwerving

schenking 1839

Afmetingen

hoogte 107.3 cm
breedte 214.6 cm
hoogte (met lijst) 126.5 cm
breedte (met lijst) 234.5 cm

Opschriften / merken

geen

Geassocieerd onderwerp

handel (markten) (Utrecht) (sociaal-economisch)
stedelijke ruimte (Utrecht) (bestuur)

Geassocieerde periode

Habsburgse tijd en Republiek 1528-1795

Motief

topografie, Utrecht (stad), Utrecht, Stadhuisbrug, Utrecht, Ganzenmarkt

Opmerkingen

Wegens het perspectief is de Ganzenmarkt drievoudig vergroot en de Oudegracht te smal weergegeven. Links voor een deel het St. Barbara- en Laurentiusgasthuis met het kapeltorentje. Rechts de stadswaag het Keizerrijk met daarvoor de stadskraan. Rechts de achterhuizen van de Snippenvlucht die halverwege op de werf waren gebouwd. De grote wijzerplaat werd in 1618 op de Domtoren aangebracht. Zie René de Kam, Frans Kipp en Daan Claessen, De Utrechtse Domtoren. Trots van de stad, Utrecht, 2021 (derde druk), pp. 244-250. Het is daarom aannemelijk dat het schilderij voor 1618 is geschilderd. Aquarel uit 1876 naar dit schilderij door Jozef Hoevenaar (1840-1926), 213 x 430 mm, in Het Utrechts Archief, Topografische Atlas, inv. nr. Ganzenmarkt c. 1610 (2).

Documentatie

Archeologische en bouwhistorische kroniek van de gemeente Utrecht over 1987, A.F.E. Kipp ... [et al.], (Maandblad van Oud-Utrecht, 61, 12, 1988), p. 182, afb. 78 (detail) op p. 183
Branden of betalen : Kasteel Amerongen en Slot Zuylen in het rampjaar, Renger de Bruin, Lodewijk Gerretsen, Willem te Slaa (Zwolle, 2022), p. 20, met afb.
Buitenplaats Broekbergen : bewoners en hun idealen door de eeuwen heen, Mieke Tollenaar (Nijkerk, 2022), p. 44, afb. kleur boven

Toon alles +Toon minder -

De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952), cat. nr. 87, afb. 80
Catalogus der schilderijen in het Museum Kunstliefde, A.D. de Vries en A. Bredius ; m.m.v. S. Muller (Utrecht, 1885), cat. nr. 42
Catalogus der schilderijen in het Museum Kunstliefde, A.D. de Vries en A. Bredius ; m.m.v. S. Muller (Utrecht, 1885)
Catalogus van het Historisch Museum der stad, supplement, cat. nr. 319 2x
Centraal Museum Utrecht : catalogus der schilderijen [1933], inl. W.C. Schuylenburg. [tekst] C.H. de Jonge ([Utrecht], 1933), cat. nr. 76, afb. 19
Compostel in Utrecht, Damsté, P.H., (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1967), p. 35 met afb. 2 (detail)
Dawn of the Golden Age : Northern Netherlandish Art 1580-1620, ed. Ger Luijten ... [et al.] (Amsterdam, 1993), p. 97, afb. 169 op p. 98, noot 292
Le décor de la vie en Hollande au XVIIe siècle (1967), cat. nr. 39 met afb.
De eerste omloop van den Domtoren in de XIVe eeuw en XVIe eeuw, Th. Haakma Wagenaar, (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1934), pp. 58-84, i.h.b. pp. 76-77
Geen schilderijenhandelaar, maar een kwakzalver, J.A.L. de Meyere, (Tableau, 4, 1982-02-15), p. 403-404, met afb.
Het Hollandsche Schilderkunst in de zeventiende eeuw, deel 2, Rembrandt en zijn tijd, W. Martin (Amsterdam, 1936), p. 392
Ingelijst werk : de verbeelding van arbeid en beroep in de vroegmoderne Nederlanden, Annette de Vries (Zwolle, 2004), pp.192-193, met afb. nr. 145 in kleur (detail)
Joost Cornelisz. Droochsloot en zijn werken voor het Sint-Barbara- en Laurentiusgasthuis te Utrecht, R. van Luttervelt, (Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek (NKJ), 1947), pp. 113-136, i.h.b. pp. 122-123, afb. 14, p. 134
Het leven in de late Middeleeuwen, [voorw. Adeline M. Janssens] (Utrecht, 1974), cat. nr. 218
Markten in Utrecht : van de vroege Middeleeuwen tot nu, Jan Brugman, Hans Buiter en Kaj van Vliet (Utrecht, 1995), afb. (detail) op pp. 8, 58
Oude huizen te Utrecht [1911], door S. Muller Fz. (Utrecht, 1911), p. 12, 18, 27, 39; afb. op p. 12
Oude Schilderkunst in Nederland, W. Martin en E.W. Moes (Den Haag, 1914), cat. nr. 47, met afb.
Oudste brug van Nederland, (Monumenten, hèt tijdschrift voor cultureel erfgoed, 12, december 2002), p. 29
De religieuze gedrevenheid van Dirck Weyman in het licht van de lotgevallen van een Utrechtse glasmakersfamilie in de zestiende eeuw, Llewellyn Bogaers, (Jaarboek Oud-Utrecht, 1993, 1993), afb. (detail) in kleur op p. 78
De ruimtelijke volwassenwording van de Hollandse stad (1200-1450) : een vergelijkende analyse van het ontstaaan van de comtouren van de Randstad aan de hand van stadsplattegronden, Kim Zweerink, (OverHolland : Architectonische studies voor de Hollandse stad, 10/11, 2011), p. 148 met afb. in kleur.
Röntgenonderzoek van de oude schilderijen in het Centraal Museum te Utrecht, M.E. Houtzager ... [et. al.] (Utrecht, 1967), p. 232-233
Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 1-290], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999), pp. 827-828, cat. nr. 177, met afb.
Schilders in Utrecht 1600-1700, Paul Huys Janssen (Utrecht, 1990), p. 101, 103, afb. 99
Stappen door m'n stadsie : (on)bekend Utrecht in dertig heim-weetjes, Iris Dijkstra (Zwolle, 2021), p. 112-113, met afb.
Stedenspiegel : tentoonstelling ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de N.V. Bank voor Nederlandsche Gemeenten, [teksten A.N. Zadoks-Josephus Jitta ... et al.] (Den Haag, 1964), cat. nr. 276, afb. 63
De tranen van Eros, met een inl. J.M. Lo Duca, en onuitgegeven brieven van Georges Bataille (Nijmegen, 1986), afb 4, p. 146
Utrecht : 2000 jaar levendige stad ([Cuijck], 2002), p. 29, afb. in kleur
Utrecht : tale of the city, Renger de Bruin, René de Kam, Kaj van Vliet (Utrecht, 2022), p. 88-89, afb. in kleur
Utrecht in opstand : het einde van de oude bischopsstad 1528-1580, A. van Hulzen (Utrecht, 1999), voorzijde, afb. in kleur
Utrecht op schilderijen : zes eeuwen topografische voorstellingen van de stad Utrecht, Jos de Meyere (Utrecht, 1988), p. 154, 157, afb. op p. 154, 155
Utrechts verleden in vogelvlucht, Renger de Bruin, René de Kam, Kaj van Vliet (Utrecht, 2017), p. 88-89, afb. in kleur
Utrechtse biografieën 4 : levensbeschrijvingen van bekende en onbekende Utrechters, red. W. van den Broeke ... [et al.] (1997), afb. p. 62
De Utrechtse Domtoren : Trots van de stad, René de Kam, Frans Kipp, Daan Claessen (Utrecht, 2021), p. 91, met afb. in kleur; p. 251, met detailafb. in kleur
Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1846] (Utrecht, 1846 ca.), afd. II, nr. 34
Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1847] (Utrecht, 1847 kort na), afd. III, nr. 34