Centraal Museum Utrecht

  • Share
  • Download
Delen
Delen op Facebook
Delen op Twitter
Groot bloemstuk met keizerskroon Roelant Saverij, 1624 https://www.centraalmuseum.nl/nl/collectie/2310-groot-bloemstuk-met-keizerskroon-roelant-saverij https://www.centraalmuseum.nl/@@site-logo/logo-left-v2.svg

Groot bloemstuk met keizerskroon

Roelant Saverij, 1624
  • + Objectgegevens − Objectgegevens
  • Share
  • Download

Het Groot bloemstuk met keizerskroon, het grootste dat Saverij schilderde, telt 63 variëteiten bloemen en 44 verschillende soorten dieren. Het bevat niet alleen dure gekweekte bloemen, zoals de keizerskroon, de tulp en de roos, maar ook veel in het wild groeiende bloemen en planten met een decoratief blad. De keizerskroon in de top wordt omgeven door irissen, tulpen, rozen, anemonen, ridderspoor, vergeet-mij-nieten, koren- en kievitsbloemen, papavers, druifjes en nog vele andere bloemen. Deze voorkeur voor wilde soorten en ook voor planten die alleen een decoratief blad hebben, zoals de varen, is typerend voor Saverij. De bloemen aan de achterzijde schemeren door de stengels en bloemen die ervoor staan heen, waardoor de diepte wordt vergroot. Bij tijdgenoten van Saverij is van dieptewerking in de boeketten nog nauwelijks of geen sprake. Omdat de bloemen allemaal anders zijn en het schilderij ook nog eens 44 verschillende dieren bevat, is het wel eens een geschilderde verzameling genoemd, een tweedimensionaal overzicht van een in de zeventiende eeuw uiterst kostbare collectie. Roelant Saverij heeft zeker twintig bloemstillevens geschilderd. Twee daarvan behoren tot de collectie van het Centraal Museum. Het ene is een klein schilderijtje op koper uit 1603 dat tot de vroegste bloemstillevens in de Noordelijke Nederlanden wordt gerekend. Het tweede is dit magistrale bloemstuk dat Saverij in 1624 in Utrecht schilderde. Het is het grootste dat hij ooit heeft gemaakt. 
De keizerskroon had voor Roelant Saverij een speciale betekenis. Hij werd al aan het einde van de zestiende eeuw door de Europese schrijvers aan de keizerlijke hoven in Wenen en Praag beschreven als de Corona Imperialis. Blijkbaar werd de bloem in verband gebracht met Keizer Rudolf II (1552-1612), bij wie Saverij in dienst was geweest. Dat de schilder zijn omgeving graag wilde laten weten dat hij een roemruchte opdrachtgever had gehad blijkt uit de naam die hij aan zijn huis gaf. Hij doopte het kapitale pand in de Utrechtse Boterstraat 'het Keijserswapen'. Bij het huis hoorde een grote hortus. Tot rond 1550 waren tuinen in Europa uitsluitend beplant met inheemse soorten. De import van exotische soorten zoals de tulp, maar ook de keizerskroon, de iris en bijvoorbeeld de roos, zorgde ervoor dat het beeld van de tuinen totaal veranderde. Ook Saverij moet veel van deze kostbare geïmporteerde soorten hebben gekocht en gekweekt, want toen de bloemen en planten van zijn tuin samen met het huis in 1638 werden verkocht, brachten ze het enorme bedrag op van vierhonderd gulden.

Toon alles + Toon minder -

 

Dit object is nu niet in het museum te zien

Titel

Groot bloemstuk met keizerskroon

Vervaardiger

Roelant Saverij (schilder) (Kortrijk 1578 - voor voor Utrecht)

Datering

1624

Materiaal / Techniek

olieverf op paneel

Inventarisnummer

2310

Objectnaam

schilderij, schoorsteenstuk

Verwerving

aankoop 1918

Afmetingen

hoogte 130 cm
breedte 80 cm
hoogte (met lijst) 157 cm
breedte (met lijst) 106.7 cm

Opschriften / merken

  • signatuur en datering recto onderaan: . ROELANT . SAVERY . FE . 1624 .

Geassocieerd onderwerp

Utrecht, Achter St. Pieter 18 (Notarishuis) (herkomst)
Afkomstig van het afgebroken verkooplokaal der notarissen, Achter St. Pieter F 363, waar het als schoorsteenstuk dienst deed. Geschonken aan het Museum Kunstliefde.

Motief

stilleven, bloemstilleven

Opmerkingen

Het schilderij diende als schoorsteenstuk van de vergaderkamer van de notarissen, Achter Sint Pieter 180 (toen F 363), te Utrecht. De 18de-eeuwse schoorsteenmantel wordt eveneens in het Centraal Museum bewaard (inv.nr. C 1928/666)

Documentatie

  • Aspecten van de Nederlandse kunstgeschiedenis 1390-1970, R.H. Fuchs en Mieke Rijnders (Utrecht/Weesp, 1982), p. 105, 107, afb. 131
  • Het beste en het boeiendste uit de Hollandse schilderkunst van de Gouden Eeuw, Paul Schnabel (Zwolle, 2021), p. 194
  • De bloementuin van Roelant Savery, Liesbeth Helmus, (Oud-Utrecht : tijdschrift voor geschiedenis van stad en provincie Utrecht, 94, 3, juni 2021), pp. 11-15, met afb. in kleur

Toon alles +Toon minder -

  • Bloemstillevens in de Gouden Eeuw, Paul Taylor (Zwolle, 1995)
  • Het bloemstuk in de schilderkunst, H. van Guldener (Amsterdam, 1949), p. 13
  • De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952), cat. nr. 248, afb. 45
  • Catalogus der schilderijen in het Museum Kunstliefde, A.D. de Vries en A. Bredius ; m.m.v. S. Muller (Utrecht, 1885), cat. nr. 74
  • Catalogus der schilderijen in het Museum Kunstliefde, A.D. de Vries en A. Bredius ; m.m.v. S. Muller (Utrecht, 1885)
  • Catalogus van schilderijen der Utrechtsche School (Utrecht, 1941), cat. nr. 163, afb. 22
  • Centraal Museum Utrecht : catalogus der schilderijen [1933], inl. W.C. Schuylenburg. [tekst] C.H. de Jonge ([Utrecht], 1933), cat. nr. 163, afb. 14
  • Centraal Museum Utrecht [topstukken; 2020], Voorw. Bart Rutten, Marco Grob, Jacqueline Rutten (prod.), Hans Schopping, Sheila Stafleu, Lotte Bont, Thomas de Bruin (red.) (Utrecht, 2020), p. 70, p. 71 afb. in kleur
  • Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg, Marja Bosma, Renger de Bruin ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012), nr. 13, met afb. in kleur
  • Dutch Flower Painting 1600-1720, Paul Taylor (New Haven, 1995), p. 144-146, 157, afb. 88 in kleur
  • Dutch Still-Life Painting in the seventeenth century, by Ingmar Bergström. I. Bergström (London, 1956), p. 90, 93, afb. 83
  • The flower pieces of Roelandt Savery, Sam Segal, (Leids Kunsthistorisch Jaarboek, 1982), pp. 309-337
  • Flowers and nature : Netherlandish flower painting of four centuries, Sam Segal (Amstelveen, 1990), p. 173, afb.
  • Goede onbekenden; IX: Schilders van het vroege Nederlandse bloemstuk met klein gedierte als bijwerk (vervolg), Laurens J. Bol, (Tableau, 3; 6, 1981-zomer), p. 755, 756, afb. 4 op p. 754
  • Goltzius to Van Gogh Drawings and Paintings from the P. & N. De Boer Foundation, Edited by Hans Buijs and Ger Luijten (Parijs, 2014)
  • Het grote bloemstuk. Roelant Savery (1576-1639), Sam Segal, (Openbaar Kunstbezit, 25; XV, 1971), afb.
  • Historier om blommer : myter, litteratur, trägårdshistoria & odling, Sanne Töringe (Stockholm, 2002), p. 4, met afb. in kleur
  • De Hollandsche Schilderkunst in de Zeventiende Eeuw, deel 1, Frans Hals en zijn tijd, W. Martin (Amsterdam, 1935), p. 292-293, afb. 171
  • Hollandse schilders in de Gouden Eeuw, B. Haak ([Amsterdam], 1984), p. 214, afb. 445 op p. 213
  • Holländische Stillebenmaler im 17. Jahrhundert, Erika Gemar-Koeltzsch. hrsg. von Klaus Ertz und Christa Nitze-Ertz. Erika Gemar-Koeltzsch (Lingen, 1995), dl. 3, p. 892, nr. 351/7
  • Holländischer Maler des 17. Jahrhunderts nahe den grossen Meistern. Landschaften und Stilleben, L.J. Bol (Braunschweig, 1969), p. 39
  • Illusion in art. Trompe l'oeil. A history of pictorial illusionism, M.L. d' Otrange Mastai (New York, 1975), p. 201-202, afb. 212
  • In volle bloei, Ariane van Suchtelen ... [et al.] (Zwolle, 2022), p. 108, p.109 afb. in kleur
  • Kunstwerk van de maand juli 1965 (Utrecht, 1965), met afb.
  • Een Middelburgse Breughel-groep II. Ambrosius Bosschaert, vervolg, L.J. Bol, (Oud Holland, 1955), p. 105
  • Ommegang door onze musea III, Just. Havelaar, (Oude Kunst : een maandschrift voor verzamelaars en kunstzinnigen, 1, 1915-1916), p. 239, afb. op p. 240
  • On the Necessity of Gardering: An ABC of Art, Botany and Cultivation, Foreword Erik A. de Jong; Laurie Cluitmans, Arent Boon, Eva Burgering (ed), with contributions by Maria Barnas, Jonny Bruce, Laurie Cluitmans ... [et al.] (Amsterdam, 2021), p. 163-169, met afb.
  • Oude huizen te Utrecht [1911], door S. Muller Fz. (Utrecht, 1911), p. 43
  • Roelant Savery : Die Gemälde, K.J. Müllenmeister (Freren, 1988), p. 175, 179, 334-335, nr. 283, p. 356, 361, 389, 396
  • Roelant Savery in seiner Zeit (1576-1639), [Katalogred.: Herbert Gerten, Ekkehard Mai, Martina Schlagenhauter] (Keulen, 1985), cat. nr. 44, afb. p. 125
  • Röntgenonderzoek van de oude schilderijen in het Centraal Museum te Utrecht, M.E. Houtzager ... [et. al.] (Utrecht, 1967), p. 262-263
  • Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 291-590], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999), pp. 1336-138, cat. nr. 575, met afb.
  • Schilders in Utrecht 1600-1700, Paul Huys Janssen (Utrecht, 1990), p. 77, afb. 64 op p. 78
  • Het Stilleven, [tekst Eveline Vermeulen] (Den Haag, 1933), cat. nr. 275, afb. 10
  • Topkapi & Turkomanie : Turks-Nederlandse ontmoetingen sinds 1600, onder red. van Hans Theunissen, Annelies Abelmann, Wim Meulenkamp. Hans Theunissen, Annelies Abelman, Wim Meulenkamp (red.) (Amsterdam, 1989), p. 88, afb. 8
  • Utrecht's kunst in opkomst en bloei 650-1650, [voorw. C.H. de Jonge, D.P.R.A. Bouvy] (Utrecht, 1948), cat. nr. 52
  • Verborgen verhalen : betekenissen van Vlaamse & Nederlandse schilderijen 15e-18e eeuw, Annemarie Vels Heijn ... [et al.] ; met bijdr. van Akkerym Doenendans ... [et al.] (Amsterdam, 2003), pp. 190-191, met afb. in kleur

Tentoonstellingen

  • Roelant Savery, Mauritshuis, Den Haag, 2024
  • Collectieopstelling 2023 - zaal 03, Centraal Museum, Utrecht, 2023
  • De botanische revolutie, Centraal Museum, Utrecht, 2021

Toon alles +Toon minder -

  • De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2016
  • Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
  • Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 2008
  • De keuze van Simon Levie : oude meesters uit de collectie van het Centraal Museum Utrecht, Centraal Museum, Utrecht, 1995
  • De Utrechtse Parade 1495-1995, van Van Scorel tot Rietveld en Koch, Centraal Museum, Utrecht, 1994
  • Roelant Savery en zijn omgeving, Centraal Museum, Utrecht, 1985
  • Roelant Savery in seiner Zeit (1576-1639), Wallraf-Richartz-Museum, Keulen, 1985
  • Kunstwerk van de maand juli 1965, Centraal Museum, Utrecht, 1965
  • Utrecht's Kunst in Opkomst en Bloei 650-1650, Centraal Museum, Utrecht, 1948
  • Bloemstillevens uit vier eeuwen, Frans Halsmuseum, Haarlem, 1947
  • Tentoonstelling van schilderijen der Utrechtsche School, Centraal Museum, Utrecht, 1941
  • Het Stilleven, Kunsthandel J. Goudstikker, Amsterdam, 1933
  • Nederlandsche stillevens uit vijf eeuwen, Haags Gemeentemuseum, Den Haag, 1926

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.65026E7C-FCCE-41E6-B2EF-40B7B975F85F

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Kijk verder

De appelschimmel

De appelschimmel

Roelant Saverij, 1625 - 1630

Landschap met ruïne en vee bij een vijver

Landschap met ruïne en vee bij een vijver

Roelant Saverij, ca. 1630

Geitenhoeder met vier geiten bij een waterval

Geitenhoeder met vier geiten bij een waterval

Egidius II Sadeler, ca. 1610

Hertenjacht in een moeras

Hertenjacht in een moeras

Egidius II Sadeler, ca. 1610

Vervallen stenen trap naar een ruïne

Vervallen stenen trap naar een ruïne

Roelant Saverij, ca. 1613 - 1620

Orpheus en de dieren

Orpheus en de dieren

Roelant Saverij, ca. 1630

Bloemstuk met twee hagedissen

Bloemstuk met twee hagedissen

Roelant Saverij, 1603

  • facebook
  • twitter
  • email
  • Whatsapp

Nieuwsbrief ontvangen?

Privacy statement

Aanmelden op nieuwsbrief mislukt.

Bedankt voor je aanmelding. Je ontvangt een e-mail die je inschrijving bevestigt.

logo-footer.svg

Contact

  • Agnietenstraat 1
  • 3512 XA Utrecht
  • info@centraalmuseum.nl

Openingstijden

  • Dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur
  • Plan je bezoek




  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
Menu
Geavanceerd zoeken...
  • Plan je bezoek
    • Zien en doen
    • Praktische informatie
    • Onderwijs, groepen & families
    • Zaalverhuur
  • Ontdek het museum
    • Verhalen
    • Bekijk de collectie online
    • Tentoonstellingsarchief
    • Podcasts
    • Tentoonstellingslijnen
    • Publieksprogramma's
    • Over de collectie
  • Over het museum
    • Steun het museum
    • Organisatie
    • Vacatures
    • Nieuws & pers
    • Klantenservice & contact
    • Voorwaarden
  • ENGLISH | DEUTSCH