De Utrechter Adriaen Florisz. Boeijens had uitstekende connecties aan het Habsburgse hof en een uitmuntende reputatie. Daarom werd hij in 1522 gekozen tot paus Adrianus VI, de enige Nederlandse paus uit de geschiedenis. Na de dood van Rafaël benoemde hij zijn stadsgenoot Jan van Scorel tot diens opvolger als opzichter van de kunstcollectie in de Belvedère in Rome. Scorel vervaardigde minimaal twee portretten van de paus die beide verloren zijn gegaan. De compositie van in elk geval één hiervan is in latere kopieën overgeleverd.
1/5
De Utrechter Adriaen Florisz. Boeijens had uitstekende connecties aan het Habsburgse hof en een uitmuntende reputatie. Daarom werd hij in 1522 gekozen tot paus Adrianus VI, de enige Nederlandse paus uit de geschiedenis. Na de dood van Rafaël benoemde hij zijn stadsgenoot Jan van Scorel tot diens opvolger als opzichter van de kunstcollectie in de Belvedère in Rome. Scorel vervaardigde minimaal twee portretten van de paus die beide verloren zijn gegaan. De compositie van in elk geval één hiervan is in latere kopieën overgeleverd.
Adriaan Florisz. (Utrecht 1459- Rome 1523) studeerde in Leuven, was hoogleraar in de theologie in Leuven. Daarnaast was hij in Utrecht kanunnik van de Domkerk, kanunnik en thesaurier van de Mariakerk en proost van Oudmunster. Hij was leermeester van Karel V, en vanaf 1515 verbleef hij, als kardinaal en regent namens Karel V, in Spanje. In 1522 werd hij tot paus gekozen. Zie ook inv.nrs. 1171-1173. Verschillende bronnen vermelden dat Jan van Scorel in Rome portretten van paus Adrianus VI schilderde. De Venetiaanse gezant Marino Sanuto schrijft in zijn dagboek d.d. 24-25-05-1523, dat een jonge Nederlandse schilder bezig is aan twee portretten van de paus. Zie Faries 1972, p. 227. Karel van Mander 1604, p. 235 verso, en Arnoldus Buchelius (zie Hoogewerff en Van Regteren Altena 1928, p. 64) vermelden dat Scorel in Rome een portret van de paus schilderde dat zich later in het pauscollege te Leuven bevond. Volgens Buchelius schonk hij een tweede exemplaar van dit portret aan de Mariakerk te Utrecht. Vanuit Rome stuurde Scorel een portret van de paus naar Adriaan van Marselaer te Antwerpen. In de begeleidende brief d.d. 26-05-1524 staat dat hij dit portret twee maanden voor de dood van de paus schilderde. Zie Faries 1972, p. 156. Geen van deze portretten is tegenwoordig bekend. Zowel in Leuven als in Utrecht zijn verschillende kopieën aanwezig. Zie Utrecht/Leuven 1959, pp. 199-201 en cat. nrs. 347-354, pp. 251-257.
Documentatie
'De Loet', 's-Hertogenbosch : 650 jaar stedelijke geschiedenis, Jan van Oudheusden tekst en samenst. ; Jac Biemans beeldred., (Zwolle, 2008), p. 107, afb. in kleur.
Adriaen Florisze, A. van Duinkerken, (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1942), 83-109, afb. t.o. p. 83
Beeltenissen van Paus Adrianus VI in Utrecht aanwezig, M.E. Houtzager, (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1959), 53 - 71, 4 bl.pl., p. 59, 61, afb. 2
Tentoonstellingen
Paus Adrianus VI - wereldleider uit Utrecht, Museum Catharijneconvent, Utrecht, 2022
The Popes and the Unity of the Latin World: Antiquity - Middle Ages - Renaissance, Reiss-Engelhorn-Museen, Mannheim, 2017
TROTS VAN DE STAD: De Utrechtse Domtoren, Centraal Museum, Utrecht, 2016
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL:
