Anoniem Utrechts, 1900 - 1925
Dit object is nu niet in het museum te zien
Titel
Schoorsteenfries met Sint Johannes de Doper, Sint Catharina van Alexandrië en cartouches met wapenschilden
Vervaardiger
Datering
ca. 1550 - ca. 1560
Materiaal / Techniek
Inventarisnummer
1823
Objectnaam
Verwerving
schenking 1892
Afmetingen
hoogte 38.5 cm
breedte 208 cm
diepte 13 cm
Opschriften / merken
- geen
Geassocieerd onderwerp
Utrecht, Hamburgerstraat 21 (herkomst)
Utrecht, St. Catharijneklooster (herkomst)
kloosters (Utrecht) (religie)
Geassocieerde periode
Motief
Opmerkingen
De combinatie van de heiligen Johannes de Doper en Catharina houdt verband met de herkomst van het schoorsteenfries. Het is afkomstig uit het huis van Wolter van Byler (1504-1560), commandeur van het Catharijneconvent en balijer van de johannieters in Utrecht. Zijn huis stond aan de Nieuwegracht 67-69, vlakbij het nieuwe Catharijneconvent van de johannieters. De heiligen Johannes de Doper en Catharina prijken op het schoorsteenfries als patroonheiligen van de Utrechtse johannieters. In het middelste wapenschild bevond zich wellicht het wapen van de orde, een wit kruis op een rood veld. De beide andere wapenschilden droegen vermoedelijk de wapens van de vader en de moeder van Wolter van Byler. De ridderlijke kloosterorde van de johannieters was sinds de eerste helft van de 13de eeuw in Utrecht gevestigd. Het oude convent was gewijd aan St. Catharina van Alexandrië. In 1529 dienden de johannieters hun klooster te ontruimen voor de bouw van de dwangburcht Vredenburg. Zij namen hun intrek in het onafgewerkte klooster van de karmelieten in de binnenstad. Het schoorsteenfries werd er vermoedelijk aangebracht bij de verbouwing tot balijerswoning, kort na de officiële aanstelling van Van Byler tot balijer in 1551. Wolter van Byler overleed in 1560. Zijn woning werd een jaar later door de johannieters verkocht. Mogelijk werd hte schoorsteenfries buiten de verkoop gehouden en tijdig uit het huis verwijderd. Het werd in 1892 teruggevonden in de kelder van het huis Hamburgerstraat 21 (Klinckaert 1997, p. 150).
Documentatie
- Beelden in de late Middeleeuwen en Renaissance : Late Gothic and Renaissance sculpture in The Netherlands, red. = ed. Reindert Falkenburg ... [et al.] (Zwolle, 1994), pp. 308-309
- Beeldhouwkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 244-478], Jan Klinckaert (Utrecht, 1997), p. 503, cat. nr. 282, met afb.; pp. 148-150, cat. nr. 282, met afb. in kleur
- Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 1403-2891], W.C. Schuylenburg (Utrecht, 1928), cat. nr. 1535, afb. 18
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1878], supplement, S. Muller Fz. (Utrecht, 1878), cat. nr. 265 1x
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1904], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1904), cat. nr. 118
- Catharijneconvent : van klooster tot museum, Tarq Hoekstra, Casper Staal (Zwolle, 2006), p. 36, met afb. nr. 34 in kleur (detail)
- De medailleur Steven van Herwijck te Utrecht, S. Muller Fz., (Oud Holland : nieuwe bijdragen voor de geschiedenis der Nederlandsche kunst, letterkunde, nijverheid, enz., 1922), p. 24 e.v., afb. t.o. p. 25
- Stichtsche Sint-Catharinavereering, C. Catharina van de Graft, (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1944), p. 101-102; afb. 1 (detail) t.o. p. 97
- De Utrechtsche beeldhouwer Colyn de Nole en zijn geslacht, mr. S. Muller Fzn, (Oud Holland : nieuwe bijdragen voor de geschiedenis der Nederlandsche kunst, letterkunde, nijverheid, enz., 25, 1907), p. 7 e.v., afb. t.o. p. 54
Tentoonstellingen
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.9ACB950C-DDD8-4759-BD83-27179EE49D5E
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!