Via Nürnberg, waar hij Albrecht Dürer bezoekt, trekt Jan van Scorel (1495-1562) vermoedelijk al in 1519 naar Jeruzalem. In Utrecht bestond sinds 1394 een broederschap van Jeruzalemvaarders, waarschijnlijk de oudste van het land. De pelgrims naar het Heilige Land stonden bij hun terugkeer van de verre en langdurige reis in hoog aanzien bij de bevolking en kregen soms bijzondere voorrechten. Ze namen deel aan kerkelijke manifestaties met als hoogtepunt de plechtigheden op Palmzondag. Een rood- of goudkleurig Jeruzalemkruis op hun mantel en de van hun reis meegebrachte geprepareerde palmtakken, de zogeheten "Palmen van Jericho", waren wel de belangrijkste kentekenen waar ze vol trots bij plechtigheden mee pronkten.

"Palmdragers"of "Palmieten" werden ze ook wel genoemd; vandaar de naam "Palmietentempel" voor het gebouw van de Broederschap op de hoek van de Korte Jansstraat en de Minrebroederstraat, dat een nabootsing was van het H. Graf in Jeruzalem. De kapel werd in 1581 gesloopt.

De portretten van de Jeruzalemvaarders, die Jan van Scorel geschilderd heeft, waren bestemd voor de Palmietentempel. Het Centraal Museum bezit niet minder dan vier panelen met de voorstelling van leden van het Utrechtse Jeruzalemenootschap. Twee dateren uit 1525, een moet ongeveer tien jaar later ontstaan zijn, terwijl het vierde in 1541 is geschilderd. De vier panelen tezamen geven een bijzonder goed beeld van de stilistische evolutie van Van Scorel. Op een originele manier weet hij de koppen tot een levendige karakterisering van de typen uit te werken en de problematiek van een groepsportret op te lossen. De vol-plastische borstbeelden, driekwart frontaal naar de toeschouwer gewend en afgebeeld tegen een donkere achtergrond, staan opgesteld achter een balustrade waarop enkele vermeldingen in rijmvorm over de geporttretteerden voorkomen en waarboven de wapenschilden prijken. Daardoor, en door de speelse en geraffineerde decoratie van de palmtakken, is het geen stijf en statisch geheel geworden.

Een van de panelen uit 1525 werd het kunstwerk van de maand oktober 1971. Op dat paneel was ook Jan van Scorel zelf te zelf, in zijn waardigheid van vicaris van de Sint Janskerk.

Van augustus 1963 tot en met december 1972 werd elke maand speciale aandacht geschonken aan een object uit de collectie van het Centraal Museum.

Documentation

  • Kunstwerk van de maand oktober 1971, Centraal Museum (Utrecht, 1971)

Collection in this exhibition

  • No objects from the Centraal Museum collection were shown in this exhibition

Persistent url

To refer to this object please use the following persistent URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.83BF3697-3615-45F6-AD9C-90E3ECDCA474

Questions?

Do you have a remark or extra information on this exhibition? Please let us know!