Onder de schilderachtige zeden uit vroeger tijden valt de stadsbewaking door de klepperman, ook wel nachtwacht of ratelwacht geheten: een oud-soldaat, nog martiaal hoewel niet meer vlug ter been. Justus van Maurik omschreef hem als "tamelijk bouwvallig" en constateerde: "Geen wonder: de belooning voor een nachtwaker was eertijds 's winters 60 centen en 's zomers 50 centen per nacht, en alle waar is naar zijn geld."

Hij was gewapend met piek en klepratel waarmee dieven werden verwittigd elders hun slag te slaan. Het geratel was voor de burger ook het signaal dat hij of zij gerust verder kon slapen, zij het dat het geklep met tussenpozen de gehele nacht doorging, vergezeld van het onwelluidend afroepen van tijd en weer, al of niet op rijm.

Hieronymus van Alphen had dan ook troostende woorden voor de kinderen die door het kleppermanslawaai uit hun slaap waren opgeschrikt met de woorden "Zou ik voor den klepper vreezen? O! die goede brave man. Maakt dat ik gerust kan wezen. En ook veilig slapen kan."

Ook viel onder 's kleppermans taak het slaan van brandalarm, waarbij hij op een hoorn blies. Een bedstee in de Buurkerktoren, behangen met hoorns en lantaarns, heeft lang herinnerd aan dit gebruik, waarbij de lantaarns de moeizame klim opwaarts verlichtte.

Dit bewakingssysteem is in Utrecht tot oudejaar 1900 gehandhaafd. Een van de kunstwerken van de maand maart 1971 was een nachtwachtklep die tot die eeuwwisseling in gebruik was gebleven. Het andere tentoongestelde attribuut was een koperen hoorn met het opschrift "Anno 1640" en het wapenschild van de Bemuurde Weerd.

Van augustus 1963 tot en met december 1972 werd elke maand speciale aandacht geschonken aan een object uit de collectie van het Centraal Museum.

Documentation

  • Kunstwerk van de maand maart 1971, Centraal Museum (Utrecht, 1971)

Collection in this exhibition

  • No objects from the Centraal Museum collection were shown in this exhibition

Persistent url

To refer to this object please use the following persistent URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.911C0E58-3052-4C1B-A656-5EF138C4831B

Questions?

Do you have a remark or extra information on this exhibition? Please let us know!