In februari 1971 kocht het Centraal Museum twee werken van Woody van Amen (1936) aan. Negen maanden later werd de ijsmachine, een constructie bestaande uit hout, perspex, aluminium, tl-buizen, een vrieselement, hooi en kunststof, tentoongesteld als kunstwerk van de maand. De titel van het werk was "De overwintering van Willem Barentsz op Nova Zembla", verwijzend naar het voorval uit 1596, dat nog steeds tot de verbeelding spreekt.

Voor Van Amen is het avontuur op een heel andere manier dan als een historisch feit gaan leven: er waren mensen bij betrokken, die honger en kou leden, zoals er zoveel eeuwen later nog steeds mensen honger en kou lijden. Zeer bewust heeft de kunstenaar voor de uitbeelding van zijn ideeën de vorm van een grote ijskast gekozen, heel strak, heel glad en glanzend koud van materiaal en oppervlak. Het wordt nog kouder wanneer het vrieselement echt ijs begint te produceren, terwijl het doordringend blauwe neonlicht zowel het noorderlicht oproept als de winterharde atmosfeer versterkt.

In schrille tegenstelling tot de kou en de strakheid staat het "houtvuurtje" met zijn golvend warmrood licht. Het hooi is het derde element waarmee Van Amen op de beschouwer inwerkt: het betekent het voedsel dat, ingepakt in plexiglas - een evenzeer onpersoonlijke en koude kunststof - onbereikbaar blijft.

"Door ons met onze neus op hoingersnood en kou te drukken, klaagt hij [Van Amen] onze sociale verhoudingen aan, die te weinig warmte in de wereld brengen, hij klaagt de steriliteit van onze maatschappij aan, die in haar weelde enkel aan zichzelf en niet aan de meest schreeuwende noden van anderen denkt, en roept ons op te proberen het vuur te zijn dat de wereld verlicht en verwarmt." Zo werd indertijd in een toelichting op de expositie de bedoeling van de kunstenaar omschreven. In een publicatie uit 2003 is die teruggebracht tot: "Van Amen (...) komt uit bij basale elementen als ijs en elektriciteit. Hij tracht inzicht te verkrijgen in de fysische eigenschappen en de transformeerbaarheid van deze grondstoffen. (...) De combinatie van hooi en stro met ijs en staal levert boeiende contrasten op." (uit Woody van Amen Crossing worlds, NAi Publishers, blz 61)``

Van augustus 1963 tot en met december 1972 werd elke maand speciale aandacht geschonken aan een object uit de collectie van het Centraal Museum.

Locatie

Centraal Museum, Dépendance Maliebaan 42

Documentatie

  • Kunstwerk van de maand november 1971, Centraal Museum (Utrecht, 1971)

Collectie in deze tentoonstelling

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.22E332E0-C4E6-4B09-BACD-399FEDBF3889

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze tentoonstelling? Laat het ons weten!