Menu

Meesterwerken in verf en video

Hoe verbeelden kunstenaars van toen en nu de menselijke emotie? In Double Act treffen videokunst en zeventiende-eeuwse schilderijen elkaar in een tentoonstelling die onderzoekt wat het betekent om mens te zijn.

17de-eeuws schilderij van Paulus Moreelse, De Foltering van Prometheus

Op het schilderij De foltering van Prometheus van Paulus Moreelse spat de emotie er van af.

Prometheus, de god die het vuur naar de aarde bracht, wordt gestraft en schreeuwt het uit van de pijn.

Vuur wordt in de kunst vaak ingezet om het lijden te verbeelden. Maar vuur is ook een element dat de mensheid in leven houdt. Videokunstenaar Bill Viola gebruikt het, samen met water, als symbool voor leven en dood. 

3. Hendrick ter Brugghen, Slapende Mars, 1629 © Centraal Museum Utrecht Ernst Moritz.jpg

Deze Slapende Mars van Hendrik ter Brugghen toont de god van de oorlog die vredig slaapt. Het gevaar lijkt ver weg. Of toch niet? Zijn hand laat het heft van het zwaard niet los.

Door de dromerige en kleurrijke omgeving lijkt dit een vredig tafereel. Maar in deze video speelt Richard Mosse met onze waarneming. The Enclave gaat namelijk over de dreiging van naderend geweld tijdens de burgeroorlog in Oost-Congo.

5. Gerard van Honthorst, De koppelaarster, 1625 (detail).jpg

De vrouw was eeuwenlang nauwelijks zichtbaar in de kunstgeschiedenis, behalve als muze of model.

Zoals in De koppelaarster van Gerard van Honthorst, een voorstelling die vanuit een mannelijke blik is geschilderd, met een duidelijk erotische lading.

Het is precies deze blik waartegen Marina Abramović zich verzet.

Video was in de jaren ‘70 een nieuw medium, nog niet gedomineerd door (witte) mannen. Veel vrouwen gebruikten deze kunstvorm om daarmee hun positie in de kunstwereld en de maatschappij aan te kaarten.

7. Bart Rutten.jpg

“Met Double Act zetten we in op de ervaring van het sublieme dat beeldende kunst kan bieden. Met de kunst van toen en nu willen we onze bezoekers in het hoofd en in het hart raken.” 

——— Bart Rutten, artistiek directeur

“Ik beschouw videokunstenaars als de sleutelfiguren in de kunstgeschiedenis; ze reageren op grote, actuele kwesties en onderzoeken de menselijke waarneming en de menselijke condities.”

——— Pam Kramlich, Kramlich Collection

Praktische informatie

Double Act

Meesterwerken in verf en video.

Twee ogenschijnlijk totaal verschillende collecties ontmoeten elkaar in Double Act: de monumentale video-installaties van de Amerikaanse familie Kramlich en 17de-eeuwse schilderwerken van het Centraal Museum. Hedendaagse grootheden als Bill Viola, Marina Abramović, Bruce Nauman en Steve McQueen worden gecombineerd met Utrechtse topstukken van Abraham Bloemaert, Roeland Saverij, Jan van Scorel, Dirck van Baburen en Gerard van Honthorst. Laat je overweldigen door de emoties in de oude en hedendaagse meesterwerken, die in Double Act als een spiegel van de ziel optreden.

Over de Kramlich collectie

Met meer dan tweehonderd film- en videowerken en media-installaties vanaf de jaren zestig tot nu, is de Kramlich Collection een van de meest invloedrijke particuliere collecties van mediakunst ter wereld. Pam en Richard Kramlich behoren tot de eerste verzamelaars die zich eind jaren tachtig richtten op ‘nieuwe media’ kunst. De nadruk bij het verzamelen ligt op werken die reflecteren op esthetische, ethische en sociale hedendaagse vraagstukken. In de collectie zijn kunstenaars vertegenwoordigd uit Noord-Amerikaanse, Europese en Aziatische landen. Tijdens Double Act is een deel van deze bijzondere collectie te zien, die nog nooit eerder buiten Amerika werd getoond.

Mediaguide

Verrijk je bezoek aan Double Act met de gratis mediaguide. Hierin delen de vier sprekers hun verhalen vanuit hun eigen vakgebied, passie of interesse: psychiater en filosoof Damiaan Denys, klimaatactivist Chihiro Geuzebroek en spoken word kunstenaar Amber-Helena Reisig. Daarnaast vertelt artistiek directeur Bart Rutten over zijn fascinatie voor videokunst.

Magazine

Bij Double Act verschijnt een prachtig vormgegeven magazine. Deze biedt verdieping op de thema’s uit de tentoonstelling. Met bijdragen van Ramon Coelho, Aebhric Coleman, Marian Cousijn, Catharina van Daalen, Liesbeth M. Helmus, Shannon Jackson, Jorinde Keesmaat, Iris Kensmil, Pam Kramlich, Marieke Lucas Rijneveld, Bart Rutten, Fiona Tan en Gaby Wijers. Het magazine is verkrijgbaar in het museum, pay as you like.

International Literature Festival Utrecht

Het Centraal Museum heeft samen met het International Literature Festival Utrecht (ILFU) een extra laag aan de tentoonstelling toegevoegd. Schrijvers als de Chileense Paulina Flores, de Palestijnse Mazen Maarouf en Nobelprijswinnaar Louise Glück lieten zich inspireren door het tijdloze van de schilderijen en het visuele verhaal van de videokunstenaars. Een selectie van hun verhalen en gedichten is opgenomen in het magazine dat bij de tentoonstelling verschijnt. Alle verhalen worden gedurende de tentoonstelling online gepubliceerd op ilfu.com.

Publieksprogramma

Bij de tentoonstelling worden verschillende programma's, lezingen en rondleidingen georganiseerd. Klik hier voor het actuele overzicht.

Toegankelijkheid

In de tentoonstelling worden schilderijen gecombineerd met video-installaties. Daarom zijn de zalen donker en de schilderijen uitgelicht. Een aantal video’s bevat scènes met geweld, flitsende beelden en harde geluiden. Vanwege de donkere zalen, raden we ook mensen met een visuele beperking aan samen met iemand de tentoonstelling te bezoeken. De begeleider mag gratis naar binnen, bij de kassa kan een gratis begeleidersticket worden afgehaald. Audiofragmenten in de mediaguide zijn in de app ook als tekst beschikbaar. De mediaguide is tevens geschikt voor screenreaders.

De tentoonstelling is toegankelijk voor mensen met een mobiele beperking met uitzondering van twee entresols waar werk wordt gepresenteerd van Takeshi Murata en Marina Abramović samen met zilver en schilderijen. Deze entresols zijn alleen toegankelijk via een trap. Er zijn in de tentoonstelling enkele deuren die handmatig geopend moeten worden. We raden rolstoelgebruikers aan om een begeleider/ondersteuner mee te nemen. Er staan banken in de zalen en er zijn opklapbare museumkrukjes.

Voor overige informatie over toegankelijkheid van het Centraal Museum, klik hier.

Deelnemende kunstenaars

Marina Abramović, Allora & Calzadilla, Dirck van Baburen, Jan van Bijlert, Abraham Bloemaert, Hendrick Bloemaert, Ambrosius Bosschaert de Jonge, Jan Gerritsz. van Bronchorst, Johan van Bronchorst, Hendrik ter Brugghen, Michiel de Bruyn van Berendrecht, Hendrick Goltzius, Gerard van Honthorst, Steve McQueen, Johannes Moreelse, Paulus Moreelse, Richard Mosse, Takeshi Murata, Bruce Nauman, Pipilotti Rist, Roelant Saverij, Jan van Scorel, Johannes ten Stall, Adam van Vianen, Bill Viola, Cornelis Jansz. Van Weerdenborch.

Dank aan

HouseTMM_Centraal Museum_Double Act_Logobalk_Blok_Wit.jpg

Bijzondere dank aan

IV_logo_no-payoff.jpg

Beeld: Richard Mosse, Madonna and Child, 2012 en Hendrick ter Brugghen, Slapende Mars, c. 1625-26. House TMM in opdracht van Centraal Museum Utrecht, 2022.

Documentatie

  • Double Act Magazine : Kramlich Collection, videokunst en schilderkunst in dialoog, vrouwen in opera, literaire bijdragen ILFU, Steve McQueen, Marina Abramovic, Richard Mosse, Inl. Bart Rutten, hoofdred. Sanneke Huisman, teksten Aebhric Coleman, Marian Cousijn, Catharina van Daalen, Liesbeth M. Helmus, Shannon Jackson, Pam Kramlich, Marieke Lucas Rijneveld, Bart Rutten, Centraal Museum (Utrecht, 2022), 24 p.
  • The Human Condition : media art from the Kramlich Collection, I, ed. by Shannon Jackson, Thames and Hudson, Thames and Hudson (New York, 2022), 192 p.
  • In elkaars schijnwerper, Joke de Wolf, (Museumtijdschrift [Vitrine], 7, okt-nov 2022), p. 30-34

Collectie in deze tentoonstelling

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.e4d4d952-a227-4e7b-b8d4-8a27a6a111f9

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze tentoonstelling? Laat het ons weten!

Doe mee

Meer…

Items

06 apr 2024 14:00 01 jun 2024 16:45

Workshop met Jhonie van Boeijen

Maak een ‘zelfportret’ aan de hand van supermarktproducten.

Wekelijks

Collectie Centraal uitgelicht

Gratis instaprondleiding op zaterdagmiddag.

Wekelijks

Gratis instaprondleiding

Iedere zondagmiddag door Op scherp.

Top