Janis Rafa gebruikt films en sculpturen om met verstilde visuele beeldverhalen universele thema’s te belichten, als sterfelijkheid, onze (rituele) omgang met verlies, maar ook de relatie tussen mens en dier en tussen mens en landschap.

Met de titel van de tentoonstelling Eaten by Non-Humans verwijst Rafa naar het zogenaamde “niet-menselijke”. Het niet-menselijke omvat niet alleen de dierenwereld, maar ook computer gestuurde systemen en robots. Eaten by Non-Humans is te vergelijken met een visueel essay, waarin de vraag over de hiërarchie tussen mens en niet-mens op subtiele wijze aan de orde komt. Heeft een niet-mens ook gevoelens van liefde, compassie en verdriet? Heeft een niet-mens rechten? Deze rangorde tussen de mens en niet-mens zet ze op poëtische wijze op losse schroeven.

Videowerk op straat in Utrecht

Rafa’s A Sign of Prosperity to the Dreamer is tevens het eerste videowerk dat buiten op de nieuwe gevelschermen wordt vertoond en voor iedereen in Utrecht te bezichtigen is. De film werd speciaal aangepast voor zes schermen op de hoek Agnietenstraat 3 en Nicolaaskerkhof en wordt vanaf oktober dagelijks vertoond. 

Werk en werkwijze

De films Father Gravedigger en Our Dead Dogs (onderdeel van de trilogie Three Farewells) zijn kenmerkend voor Rafa’s werk en werkwijze. De titels verwijzen naar het ritueel van begraven. In een schilderachtig, grotendeels verlaten en uitgestrekt landschap introduceert zij eenvoudige maar dramatische situaties. Rafa’s films bevinden zich op het snijvlak van fictie en documentaire. Haar werk is daardoor realistisch en toch ongrijpbaar Zonder woorden en muziek creëert Rafa associatieve en fictieve visuele verhalen waarin ze de rollen tussen de mens en de niet-mens omdraait. Hier is het bijvoorbeeld de hond die zorgt voor de overledene. Of zoogt een hybride vrouw met zes tepels jonge pups. Door mythologische of religieuze symbolen en metaforen in te zetten, spreekt ze het collectief geheugen van de toeschouwers aan. Rafa heeft een cinematografische blik en gebruikt licht-donker contrasten om een post-apocalyptische sfeer van rouw neer te zetten. Op andere momenten filmt ze met een groothoeklens, waardoor het landschap majestueus wordt en de geïsoleerde figuren tot nietige wezens worden, slechts onderdeel van een groter geheel.

Over de kunstenaar

Janis Rafa is een jonge Griekse kunstenaar, zij woont en werkt afwisselend in Amsterdam en Athene. Rafa studeerde Fine Arts aan de University of Leeds waar ze tevens een PhD afrondde over videokunst. Van 2013 tot 2014 was ze kunstenaar in residence bij de Rijksakademie. Haar werk werd eerder getoond in o.a. EYE Film Museum, Amsterdam (2016), Palazzo Strozzi, Florence (2015), 56th Venice Biennale (parallel event, 2015), International Film Festival Rotterdam (2015), State Museum of Contemporary Art, Thessaloniki (2011) en Thessaloniki Biennial (2009). Rafa wordt vertegenwoordigd door Galerie Martin van Zomeren. Momenteel werkt Rafa aan een feature film in het kader van De Verbeelding. De Verbeelding is een samenwerking tussen het Filmfonds en het Mondriaan Fonds dat beeldend kunstenaars in staat stelt hun eerste feature film te produceren.

Met dank aan

De tentoonstelling werd mogelijk gemaakt dankzij de genereuze ondersteuning van Rob Defares en het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed. Het Mondriaan Fonds droeg bij aan de productie van nieuw werk en middels het experimenteerregelement aan het honorarium van de kunstenaar. Tevens dank aan Galerie Martin van Zomeren en Dominic van den Boogerd, Amsterdam. Ter gelegenheid van de tentoonstelling schreef Van den Boogerd een beschouwend essay over het werk van Rafa.