In 1524, na de dood van de Utrechtse paus Adrianus VI, keerde Jan van Scorel vanuit Rome terug naar Utrecht. Hij kwam te wonen bij Herman van Lokhorst, deken van Oudmunster en kanunnik van de Dom. Voor hem schilderde Scorel een memorietafel die bestemd was voor het familiegraf in de Domkerk. Afgebeeld is de intocht van Jezus in Jeruzalem, met op de zijpanelen de beeltenissen van vijf heren Van Lokhorst.

Het is het eerste grote schilderij waaruit de invloed van de klassieke Oudheid en de Italiaanse renaissance op Scorels werk blijkt. Scorel schilderde op basis van pentekeningen, die hij tijdens zijn pelgrimage naar Jeruzalem had gemaakt, op de achtergrond het eerste topografisch correct weergegeven beeld van de stad.

Het schilderij heeft tot de Beeldenstorm in de Dom gehangen. In de loop der eeuwen kwamen het middenpaneel en de deels gedemonteerde zijvleugels bij verschillende kopers terecht. In 1928 slaagde F.H. Fentener van Vlissingen er in om de nog bestaande delen van het schilderij van de verschillende eigenaren aan te kopen. Hij gaf ze vervolgens voor onbepaalde tijd in bruikleen aan het Centraal Museum.

De bijzondere aanwinst kreeg een plaats in de eerste schilderijenzaal van het museum, de zaal der Utrechtse primitieven, waar de vier stukken een gehele wand besloegen. Dientengevolge moesten Scorels bekende portrettenreeksen van leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap naar de volgende zaal worden overgebracht, wat weer leidde tot een geheel nieuw arrangement van de overige schilderijen in alle volgende zalen. "Bij de beperkte ruimte bleek dit geen gemakkelijke taak en het noopte dan ook weer evenals het vorige jaar tot voorloopige verwijdering van eenig der minst belangrijke stukken uit de verzameling." (jaarverslag 1928)

De verwerving van het triptiek was aanleiding om in april 1929 een aantal werken van Van Scorel te exposeren, onder meer uit het bezit van mevrouw J.H. Derkinderen-Besier (weduwe van de kunstenaar Anton Derkinderen) en jhr. B.W.F. van Riemsdijk (oud-directeur van het Rijksmuseum). Daarnaast werken van Jan van Bylert en Bartholomeus Assteyn en enkele stenen beelden, afkomstig van de graftombe van Rudolf van Diepholt die van 1423 tot 1455 bisschop van Utrecht was.

In 1941 schonk Fentener van Vlissingen de triptiek van Van Scorel aan het Centraal Museum.

Collectie in deze tentoonstelling

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.57921937-9D45-44C6-9773-A2F0C603BBE9

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze tentoonstelling? Laat het ons weten!