'Een schilderij centraal' was de titel van een reeks van zes kleine tentoonstellingen waarin steeds één schilderij een centrale plaats innam. De schilderijen, die deel uitmaakten van de verzameling van het Centraal Museum, dateerden uit zes achtereenvolgende eeuwen en waren alle geschilderd door Utrechtse kunstenaars.
Het project werd uitgevoerd in 1979 en 1980 en was opgezet in samenwerking met het Kunsthistorisch Instituut van de Utrechtse universiteit.

Bij de tweede tentoonstelling, van 1 december 1979 tot en met 13 januari 1980, stonden drie schilderijen centraal, en wel van de Utrechtse schilder Jan van Scorel (1495-1562). Ze toonden de portretten van in totaal 33 zogeheten Jeruzalembroeders. In de loop van de 15de eeuw werden in verschillende Nederlandse steden, waaronder Utrecht, diverse broederschappen opgericht, bestaande uit pelgrims die in Jeruzalem waren geweest. Deze stad heeft eeuwenlang gegolden als een belangrijke, zo niet de belangrijkste, bedevaartsplaats ter wereld.

Van Scorel heeft ook de Haarlemse Broederschap geschilderd. Zowel op dat stuk als op een van de twee vroegste Utrechtse werken heeft hij zichzelf geportretteerd. Dat wijst op zijn lidmaatschap van beide broederschappen. Overigens zijn de geportetteerden niet als groep naar Jeruzalem getogen; wél blijkt uit de onderschriften dat een enkele figuur de tocht naar het Heilige Land samen met een andere pelgrim heeft gemaakt, met wie hij later zou worden uitgebeeld. De onderschriften leren ook dat er op zeer verschillende tijdstippen is gereisd: de jaartallen variëren van 1463 tot 1535. Dat goudt in dat sommigen al overleden waren, toen hun portret door Van Scorel werd geschilderd.

De doeken kwamen in 1656 door 'mortificatie' van de goederen van de broederschap in het bezit van de stad Utrecht. Volgens bronnen hebben ze steeds in het stadhuis gehangen, totdat ze begin 20ste eeuw naar het Centraal Museum verhuisden.

Documentatie

  • Een schilderij centraal : De Jeruzalemvaarders van Jan van Scorel, [ten geleide Adeline M. Janssens ; voorwoord door E. de Jongh], Centraal Museum (Utrecht, 1979), 26 p.

Collectie in deze tentoonstelling

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.D1FC0EC9-9E9F-427E-BCB0-ECCD450A8A7D

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze tentoonstelling? Laat het ons weten!