Drinkschalen van dit model ontstonden in het begin van de zestiende eeuw als gebruiksvoorwerp maar werden na verloop van tijd steeds meer zelfstandige kunstvoorwerpen.
Adam van Vianen is net als zijn broer Paulus, die ook edelsmid was, geboren in Utrecht. Al tijdens hun leven waren ze wereldberoemd door de uitzonderlijk hoge kwaliteit van hun werk. Hun vakmanschap was onovertroffen. De voorwerpen zijn niet gegoten, maar uit een platte zilveren plaat in de vorm gedreven. De fijne details zijn later met een ciseleerponsje bijgewerkt.
De Van Vianens introduceerden belangrijke stilistische vernieuwingen in de edelsmeedkunst. Een daarvan is het zogenaamde kwabornament. Dit grillig gevormde ornament is gebaseerd op huidplooien, beenderen en andere organische elementen, die soms nog herkenbaar zijn. Meestal is het een abstracte vloeiende decoratie, zoals hier in de rand van schaal. Vernieuwend is ook de zeer natuurgetrouwe weergave van het landschap, gebaseerd op schetsen gemaakt in de vrije natuur. De combinatie van mythologische figuren in realistische landschappen is ook populair in de schilderkunst van die periode.
Edelsmeden brachten een jaarletter en een meesterteken aan in hun werk. Dat was in de eerste plaats een garantie voor het zilvergehalte en daarmee voor de waarde van het stuk. Adam en Paulus zagen zichzelf meer als kunstenaars en signeerden en dateerden hun stukken vaak voluit. Hun klantenkring bestond uit de wereldlijke en geestelijke machthebbers in Europa. Vaak leverden zij in opdracht. Paulus, die kort na 1570 werd geboren, vertrok al op jonge leeftijd uit zijn geboorteplaats Utrecht. Via Fontainebleau, München en Salzburg kwam hij in 1603 aan het hof van Rudolf II in Praag terecht. Daar werkte hij tot aan zijn dood in 1613 als Kammergoldschmied, een hoge functie. Adam bleef in Utrecht, maar leverde werk aan dezelfde hoge kringen. Voor wie deze tazza was bestemd is onbekend.
Dit object is nu niet in het museum te zien
Titel
Drinkschaal op voet
Vervaardiger
Adam van Vianen (Utrecht ca. 1569 - 1627 Utrecht)
Datering
1620
Materiaal / Techniek
Inventarisnummer
7895
Objectnaam
Verwerving
schenking 1936
Afmetingen
hoogte 18 cm
diameter 21 cm
gewicht 785 gr
gehalte (voet)
gehalte (binnenzijde rand)
gehalte (tegenschotel)
gehalte (plat van schaal)
gehalte (schroef)
Opschriften / merken
- lossingsteken in de schaal
- belastingteken in de schaal: gekroonde O
- signatuur en datering onder aan de voet: A.D.VIANA.FE.1620.
Motief
Opmerkingen
Afkomstig van Baron James de Rothschild; laatstelijk collectie Baron Henri de Rothschild
Documentatie
- [Verslag] archief [en] museum [1936], de gemeente-archivaris, directeur van het Centraal Museum W.C. Schuylenburg ([Utrecht, 1935]), p. 14, afb. t.o. p. 14
- Adam van Vianen, Zilversmid te Utrecht, omstreeks 1565-1627, Jkvr. Dr. C.H. de Jonge, (Oud Holland, LIV, 1937), p. 111, afb. 1 op p. 100, afb. 9 op p. 110
- Adam, Paulus en Christiaen van Vianen; leven en werk, A.L. den Blaauwen (Leiden, 1957), p. 8
- A catalogue of the objects in gold en silver and the Limoges enamels in the collection of the Baroness James de Rothschild, E. Alfred Jones (Londen, 1912), p. 38, afb. XX
- Catalogus van de tentoonstelling Vier eeuwen Nederlands zilver, Gemeentemuseum van 's-Gravenhage, [woord vooraf L.J.F. W[ijsenbeek] ; inl. B[eatrice] J[ansen]] (Den Haag, 1952), cat. nr. 466
- Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 2891-4142], W.C. Schuylenburg (Utrecht, 1928), cat. nr. 3407
- Catalogus van het Historisch Museum der stad, supplement, cat. nr. 3414 2x
- Catalogus van Voorwerpen van Kunst en Nijverheid uit vroegeren tijd (1854), cat. nr. 40
- Centraal Museum Utrecht [topstukken; 2020], Voorw. Bart Rutten, Marco Grob, Jacqueline Rutten (prod.), Hans Schopping, Sheila Stafleu, Lotte Bont, Thomas de Bruin (red.) (Utrecht, 2020), p. 48, p. 49 afb. in kleur
- Chaos & Creation : Adam van Vianen's Gilt Ewer, Jessica Whittle, (The Rijksmuseum Bulletin, 69, 3, 2021), pp. 197-2015
- Christian van Vianen at the court of Charles I, R.W. Lightbown, (Apollo : a journal of the arts, 87, 1968), p. 430, afb. 14
- The dandy dutch, Simon Schama, (Dutch, 28, 2000 (juli/augustus)), p. 100-101 met afb. in kleur
- Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg, Marja Bosma, Renger de Bruin ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012), nr. 08, met afb. in kleur
- Drinkschalen, Schotels en Kannen, hoogtepunten van zilversmeedkunst in 16de en 17de eeuw, Bep van der Linden-Nijdam, (Kunst & AntiekRevue, 1994-oktober/november), p. 35 met afb.
- Dutch Silver : embossed plaquettes, tazze and dishes from the renaissance until the end of the eighteenth century, J.W. Frederiks (Den Haag, 1952), p. 91, nr. 54 N met afb. op pp. 92 en 93
- Edele en onedele metalen. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [edele metalen cat. nr. 1-250], Louise E. van den Bergh-Hoogterp; B. Dubbe (Utrecht, 1997), pp. 65-68 met afb. in kleur pp. 66-67; pp. 172-173, cat. nr. 26 met afb.
- Der Goldschmiede Merkzeichen, Marc Rosenberg (Frankfurt am Main, 1922-1925), nr. 7716, p. 416
- Guide du Musée Central Utrecht 1950 (Utrecht, 1950), p. 15
- Konstkatter Från Hollands Guldåder (Stockholm, 1959), cat. nr. 40, afb. 15
- Kunstnijverheid Centraal Museum, [tekst Manfred Kausen, Ida van Zijl] (Utrecht, 1982), voorblad nr. 2, met afb.
- Merken van Amsterdamsche Goud- en Zilversmeden, Elias Voet jr. (Den Haag, 1912), p. 144, nr. 905
- Het Nederlandse sieraad in de 20ste eeuw, Marjan Unger (Bussum, 2004), p. 15, afb. nrs. 4 en 5 in kleur, op p. 16
- Das niederländische Ohrmuschel-Ornament : Phänomen und Entwickelung dargestelt an den Werken und Entwürfen der Goldschmiedefamilien van Vianen und Lutma : Inaugural-Dissertation zur Erlangung des Doktorsgrades der Philoshophischen Fakultät der Ludwig-Maximilians-Universität zu München, vorgelegt von Antje-Maria von Graevenitz (Bamberg, 1973), p. 32 (noot 57), pp. 39-40, p. 166, p. 174
- Het nieuwe ambacht : Iris van Herpen en haar inspiratie, Ninke Bloemberg, Ida van Zijl (Utrecht, 2011), p. 50; p. 16, p. 32, afb. in kleur (detail)
- Tentoonstelling van werken van den Utrechtschen zilversmid Adam van Vianen 1570-1627 (Utrecht, 1937), cat. nr. 8
- The Unsurpassed Silversmithing Techniques of Adam van Vianen : His Silver Ewer Unravelled, Joosje van Bennekom, Ellen van Bork, Arie Pappot, (The Rijksmuseum Bulletin, 69, 3, 2021), pp. 216-243
- Utrecht's kunst in opkomst en bloei 650-1650, [voorw. C.H. de Jonge, D.P.R.A. Bouvy] (Utrecht, 1948), cat. nr. 178
- Utrechts zilver : catalogus, [voorw. M.E. Houtzager] (Utrecht, 1952), cat. nr. 143
- De Utrechtse Parade 1495-1995 : van Van Scorel tot Rietveld en Koch, red. Renger de Bruin, Jos de Meyere, Suzanne de Sitter. teksten Hanneke Adriaans, Marja Bosma, Renger de Bruin, Roman Koot, Jos de Meyere, Ida van Zijl (Utrecht, 1994), p. 234, afb. 122
- Van Vianen : een Utrechtse familie van zilversmeden met een internationale faam, J.R. ter Molen ([S.l.], 1984), p. 51, p. 82
- Van Vianen : een Utrechtse familie van zilversmeden met een internationale faam, catalogus, J.R. ter Molen (Rotterdam, 1984), cat. nr. 414 en 538
- Van Vianen : vorstelijk zilver door Utrechtse edelsmeden, tekst Ida van Zijl (Utrecht, 1984), afb.
- Wegwijzer door het Centraal Museum te Utrecht 1949 (1949), p. 17
- Zeldzaam zilver uit de gouden eeuw : de Utrechtse edelsmeden Van Vianen, [red. I. van Zijl en J.R. ter Molen]. dr. J.R. ter Molen, drs. M.I.E. van Zijl (Utrecht, 1984), cat. nr. 67 met afb., afb. op voorkant
- Zilver : een keus uit de collectie van het Centraal Museum, tekst Ida van Zijl (Utrecht, 1990)
- Zilver collectie Centraal Museum Utrecht (vouwblad) (Utrecht, 1972), afb.
- Zilver van de Nederlandse Edelsmid, door Hudig C.J. (Amsterdam, 1951), p. 32, p. 34, afb. nr. 32
- Zilver van de Nederlandse Edelsmid, door Hudig C.J. (Amsterdam, 1951), p. 34
Tentoonstellingen
- Collectieopstelling 2023 - zaal 03, Centraal Museum, Utrecht, 2023
- Double Act : Meesterwerken in verf en video, Centraal Museum, Utrecht, 2022
- De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2016
- Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
- Het nieuwe ambacht. Iris van Herpen en haar inspiratie, Centraal Museum, Utrecht, 2011
- Die Rothschilds - Mythos und Wirklichkeit, Jüdisches Museum, Frankfurt am Main, 1994
- De Utrechtse Parade 1495-1995, van Van Scorel tot Rietveld en Koch, Centraal Museum, Utrecht, 1994
- Zilver uit eigen collectie, Centraal Museum, Utrecht, 1990
- Zilver, Centraal Museum, Utrecht, 1972
- 17de eeuwse Nederlandse kunstnijverheid, Schloss Charlottenburg, Berlijn, 1968
- L'argenterie des Pays-Bays XVIIe-XVIII-siècles, Institut Néerlandais, Parijs, 1962
- Konstkatter Från Hollands Guldåder (verlengd tot begin April), Nationalmuseum, Stockholm, Stockholm, 1959
- Utrechts zilver 1500-1800, Centraal Museum, Utrecht, 1952
- Vier eeuwen Nederlands zilver, Haags Gemeentemuseum, Den Haag, 1952
- Utrecht's Kunst in Opkomst en Bloei 650-1650, Centraal Museum, Utrecht, 1948
- Tentoonstelling van werken van den Utrechtschen zilversmid Adam van Vianen 1570-1627, Centraal Museum, Utrecht, 1937
- Tentoonstelling van Voorwerpen van Kunst en Nijverheid uit vroegeren tijd, Arti et Amicitiae, Amsterdam, 1854
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.9DA45CB3-ADCB-436E-9165-D42BAEE9867A
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!