Anoniem Noord-Nederlands, ca. 1887
Dit object is nu niet in het museum te zien
Titel
Vier dragers voor een rookkap
Vervaardiger
Datering
ca. 1660
Materiaal / Techniek
Inventarisnummer
50094
Objectnaam
Verwerving
schenking 1875
Afmetingen
hoogte 175 cm
diameter 20 cm
breedte voet 31 cm
Geassocieerd onderwerp
Geassocieerde periode
Opmerkingen
Deze dragers hebben aanvankelijk een open rookkap ondersteund, zoals die in de jaren 1660 werd toegepast. Gewoonlijk werden daarvoor twee zuilen en twee pilasters gebruikt, terwijl hier drie zuilen en één pilaster aanwezig zijn. Vermoedelijk betreft het hier dus restanten van twee schoorsteenpartijen, die beide uit het woonhuis van de heer Eyck van Zuylichem, het huidige Kromme Nieuwe Gracht 19, afkomstig zijn. Aanvankelijk was er in het museum geen plaats voor deze objecten, zodat de voorwerpen in bruikleen konden worden afgestaan aan het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, waar ze van 1876 tot 1884 in een door P.J.H. Cuypers ingerichte stijlkamer stonden opgesteld. Waarschijnlijk werd in deze periode een moderne houten rookkap vervaardigd. Daartoe werd het hoofdgestel van de met gesneden beleg versierde schoorsteenpartij (1664) uit Janskerkhof 16 met weglating van het snijwerk gekopieerd. Zeer waarschijnlijk kende Cuypers deze schoorsteenkap: de eigenaar van dit huis, jhr. mr. J.L.A. Martens van Sevenhoven, had in 1876 aan deze architect een middeleeuwse vloer aangeboden, die voor de inrichting van het Rijksmuseum zou worden bestemd. Door de combinatie werd een eenheid geschapen van twee niet bijbehorende elementen, waarbij het feit dat beide uit Utrecht en uit dezelfde periode afkomstig waren als voldoende waarborg voor authenticiteit werd gezien. Toch begreep men weinig van de late 17de eeuw, wat alleen al blijkt uit de combinatie van zuilen en een pilaster, die weliswaar afkomstig waren uit één huis, maar geen deel zullen hebben uitgemaakt van één mantel. Een ander aspect waaruit dit onbegrip blijkt, is het feit dat géén rekening werd gehouden met de orde van de zuilen: het hoofdgestel van de mantel in het huis aan het Janskerkhof is van de Dorische orde, terwijl de zuilen uit het huis aan de Kromme Nieuwe Gracht tot de Ionische behoren. Na de aankoop van het Hoogeland werd getracht om de voorwerpen in de Hollandse barokkamer te plaatsen; doordat de notarissen een later exemplaar van een fraaie kwaliteit schonken, werd deze kamer omgevormd tot een vertrek in de Frans georiënteerde barok die Daniël Marot in Nederland had ingevoerd. In het nieuwe Centraal Museum werd alsnog een Hollandse barokkamer ingericht, waarin de 17de eeuwse schoorsteenmantel werd toegepast.
Documentatie
- Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 1-1403], W.C. Schuylenburg (Utrecht, 1928), cat. nr. 665
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1878], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1878), cat. nr. 280
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1904], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1904), cat. nr. 1096
- Hout en marmer imiteren, P. van Kesteren, (Maandblad van Oud-Utrecht, 49; 1976), p. 84, afb. p. 83
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.440F965F-E9CB-46CD-B923-3B5B781B70F8
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!