Centraal Museum Utrecht

  • Share
  • Download
Delen
Delen op Facebook
Delen op Twitter
Poppenhuis Anoniem Amsterdams (?), 1670 - 1690 https://www.centraalmuseum.nl/nl/collectie/5000-poppenhuis-anoniem-amsterdams https://www.centraalmuseum.nl/@@site-logo/logo-left-v2.svg

Poppenhuis

Anoniem Amsterdams (?), 1670 - 1690
  • + Objectgegevens − Objectgegevens
  • Share
  • Download


Het poppenhuis van Petronella de la Court is geen speelgoed. Het is een kunstverzameling in het klein met een subtiele boodschap: zo hoort een goed geleid huishouden er uit te zien. Voor deze natuurgetrouwe en tegelijkertijd geïdealiseerde weergave van een Amsterdams patriciërs huis kocht Petronella meubeltjes, betimmeringen, zilveren voorwerpen etc. bij gespecialiseerde handelaren. Wat zij niet hadden, werd op bestelling gemaakt. De tien vakken zijn ingericht als keuken, kraamkamer, tuin, salon, hal en kantoortje, kunstkamer, provisie- en meidenkamer, kinderkamer, slaapkamer en mangelzolder. Tot in detail is alles nagebootst, zelfs het ondergoed van de poppen en de inhoud van de kabinetten in de kunstkamer, gevuld met prenten, schelpen en penningen.
Dit poppenhuis is een natuurgetrouwe en tegelijkertijd geïdealiseerde weergave van een Amsterdams patriciërs huis. Het heeft ook een subtiele boodschap: zo hoort een goed geleid huishouden er uit te zien. Het is bovendien een miniatuurkunstverzameling. De oorspronkelijke eigenaresse, Petronella de la Court, een Amsterdamse dame uit de hoogste kringen heeft de tien vakken van de kast ingericht als keuken, kraamkamer, tuin, salon, hal met daarboven kantoor, kunstkamer, provisie- en meidenkamer, kinderslaapkamer, slaapkamer en een mangelzolder. In de keuken zit de meid voor het vuur wafels te bakken. De kraamkamer, tijdelijk ingericht voor moeder en kind, is helemaal wit. De min, de voedster van het kind, zit met half ontblote borst in de kraammand. Naast de kraamkamer is de tuin te zien die eigenlijk achter het huis ligt. Daarboven liggen twee ontvangstkamers: een salon waar gasten worden ontvangen en geamuseerd met kaartspelletjes, muziek en dans, en een kunstkamer speciaal voor de heren. Hier bevindt zich de kunstverzameling van de heer des huizes. De kamer staat en hangt vol met exotische kunstvoorwerpjes. Zelfs de fraai bewerkte kasten zijn gevuld met miniatuurprenten en penningen. De heer des huizes is een rijke ondernemer. Hij zit, gekleed in een Japonsche rok, een kostbare zijden huisjas, achter zijn bureau zakelijke correspondentie af te handelen. Achter in het vertrekje staat een rustbed. Onder zien we de hal met de dienstbode, een knecht en een kindje in een looprek. Op de bovenste rij bevinden zich de privé-vertrekken en werkruimten: links de provisiekamer met achter een slaapruimte voor de dienstboden, daarnaast de kinder- en naaikamer. De deftige meneer in het midden is de dokter die de urine van de patiënt bestudeert. Het volgende vertrek, de slaapkamer, is sjiek ingericht met een zijden hemelbed en zilveren toiletspullen. Helemaal rechtsboven in de hoek zien we de mangelzolder. Hier werden de buitenshuis gewassen kleren en het linnengoed gemangeld, gestreken en opgevouwen.


De kast en een groot deel van de inrichting is op bestelling gemaakt, maar Petronella kocht ook meubeltjes, betimmeringen, zilveren voorwerpen kant-en-klaar bij gespecialiseerde handelaren. Alles is zo natuurgetrouw mogelijk nagebootst, ook wat je niet kunt zien, bijvoorbeeld de onderkleding van de poppen. Het inrichten van een poppenhuis nam jaren in beslag. Uit de datering op sommige voorwerpen is af te leiden dat Petronella er ongeveer twintig jaar over heeft gedaan. Na haar dood vererfde het poppenhuis van moeder op dochter tot het in 1866 aan de stad Utrecht werd geschonken.


Toon alles + Toon minder -

 

Dit object is nu niet in het museum te zien

Titel

Poppenhuis

Vervaardiger

Anoniem Amsterdams (?)

Datering

1670 - 1690

Materiaal / Techniek

eikenhout, notenhout, belijmd met olijfhout en palissanderhout, olijfhout

Inventarisnummer

5000

Objectnaam

poppenhuis

Verwerving

schenking 1866

Afmetingen

hoogte 208.5 cm
breedte 189 cm
diepte 79 cm

Opschriften / merken

  • geen

Fysieke beschrijving

De in de kast geplaatste kamers bestaan elk uit een vloer, wanden en een plafond; de wanden worden door bredere stijlen aan het oog onttrokken.

Documentatie

  • 'Strijkijsers met zijn hekkies', Dr. M.E. Houtzager, (Repassie, 4; 17, 1996 december), pp. 21-25, met afb. in kleur;
  • Het 17e eeuwse Poppenhuis, vrije bewerking naar Fré Dommisse 'Het poppenhuis in het Centraal Museum te Utrecht, 1932 (Utrecht, 1963)
  • Het 17e eeuwse poppenhuis in het Centraal Museum, [tekst Matty Veldkamp] (Utrecht, 1977)

Toon alles +Toon minder -

  • The 17th-century dolls' houses of the Rijksmuseum, Jet Pijzel-Dommisse (Wormer, 1996)
  • Aardse paradijzen : de tuin in de Nederlandse kunst I : 15de tot 18de eeuw, met medew. van Willemien B. de Vries en Sara M. Wages. Erik de Jong. Marleen Dominicus-van Soest (Den Bosch, 1996), pp. 111-112, 170 met afb. in kleur
  • An entrance for the eyes : space and meaning in seventeenth-century Dutch art, Martha Hollander (Berkeley, 2002), pp. 125-126, afb. 58
  • Art & home : Dutch interiors in the age of Rembrandt, Mariët Westermann. with essays by C. Willemijn Fock, Eric Jan Sluijter, H. Perry Chapman (Zwolle, 2001), pp. 43-45, met afb. in kleur
  • Art and allegiance in the Dutch Golden Age : the ambitions of a wealthy widow in a painted chamber by Ferdinand Bol, Margriet van Eikema Hommes (Amsterdam, 2012), pp. 45-46, met afb. in kleur
  • Art and allegiance in the Dutch Golden Age : the ambitions of a wealthy widow in a painted chamber by Ferdinand Bol, Margriet van Eikema Hommes (Amsterdam, 2012), p. 45, p. 46 afb. (detail) in kleur.
  • Het beeld buiten : vier eeuwen tuinsculptuur in Nederland, Erik de Jong, Claudia Schellekens (Heino, 1994), pp. 14-15, afb. nr. 8
  • Binnen buiten: beklede kamers in de late 17de eeuw, Jet Pijzel-Dommisse, (Kunstschrift, 6; 41, 1997), p. 26, afb. in kleur (saletkamer)
  • Het brieven project : stageverslag, Wendy Ettema ([Amsterdam}, 2021)
  • Catalogus van een overheerlyk kabinet, verbeeldende een huyshouding in't kleyn, so als zulks , ten volleegdisten zouden kunnen worden vertoond : bestaande in vyftien verdeelingen, alle zeer konstuig en kostbaar, met allerhande meubilaire goederen versierd, in een volmaakte proportie der huys-cieraden, konststukken, schilderijen en rariteiten : in veelen jaren, met groote moeyten en kosten by een vergaderd, door een voorname dame, en vervolgens in eygendom bekoomen, vermeerderd en verbeterd door de heer Pieter van der Beek, en thans behoorende aan desselfs dogter, mejuffrouw Margarita van der Beek, huysvrouw van de heer Dirk Slob ([S.l., ca. 1765])
  • Catalogus van het Museum van Oudheden [1878], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1878), cat. nr. 430
  • Catalogus van het Museum van Oudheden [1904], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1904), cat. nr. 1673, p. 243 e.v.
  • Catalogus van het wydvermaarde en alom bekende Koninglyk Kabinet, zynde een poppe-kas, bestaande in elf vertrekken (...), het welke, nevens een deftige inboel, verkogt zal werden op woensdag den 19. April 1758, des morgens ten 11 uuren, tot Amsterdam, ten huyze van Pieter vander Beek (...) ([Amsterdam], [1758])
  • Centraal Museum Utrecht [topstukken; 2020], Voorw. Bart Rutten, Marco Grob, Jacqueline Rutten (prod.), Hans Schopping, Sheila Stafleu, Lotte Bont, Thomas de Bruin (red.) (Utrecht, 2020), p. 36-38, afb. in kleur
  • Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg, Marja Bosma, Renger de Bruin ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012), nr. 20, met afb. in kleur
  • Dockskåp & miniatyrer, Birgitta Lindencrona (Karlstad, 2008), p. 51, afb. in kleur
  • The Doll's House [1960], by Maria A.H. van Es (Utrecht, 1960)
  • The dollhouse book : an illustrated guide to miniature mansions, little living-rooms, cozy castles, diminutive dwellings, small shops, and the dolls and furnishings that inhabit them, Stephanie Finnegan (New York, 1999)
  • Dolls' houses : domestic life and architectural styles in miniature from the 17th century to the present day, Olivia Bristol en Leslie Geddes-Brown (Londen, 1997), p. 31 met afb.
  • Dolls' houses : from the V & A museum of chidhood, Halina Pasierbska (London, 2008), pp. 17-19, met afb. in kleur
  • Gids door het Stedelijk Museum van Oudheden te Utrecht [1892], door S. Muller Fz. (Utrecht, 1892), pp. 39-40
  • Gids door het Stedelijk Museum van Oudheden te Utrecht [1906], door S. Muller Fz. (Utrecht, 1906), pp. 48-49, afb. na p. 48
  • Gids door het Stedelijk Museum van Oudheden te Utrecht [1913], door S. Muller Fz. (Utrecht, 1913), pp. 47-49, afb. na p. 48
  • Gouden vrouwen van de 17e eeuw: van kunstenaars tot verzamelaars, Philippine Vieleens, Nina Reid, Beau de Vos [et al.] (Zwolle, 2020), p. 36-38
  • Een heel oud poppenhuis = Junior informatie, Ida Bromberg, Diana Doornenbal ... [et al.] (Houten, 1997), pp. 12-13, 16 met afb. in kleur
  • A History of Dolls' Houses, Flora Gill Jacobs (New York, 1965), p. 69-72, met afb. in z/w
  • Het Hollandse pronkpoppenhuis : interieur en huishouden in de 17de en 18de eeuw, Jet Pijzel-Dommisse (Zwolle, 2000), pp. 13-178, afb. 4, 18, 26, 28, 42-43, 46, 50-51, 59, 62, 65, 67-69, 74, 78-88, 99, 106, 125, 127, 130, 132, 134, 141, 147-148, 156, 158, 169-170, 190, 201-202, 210, 220-221, 224, 233, 238, 249-251, 255, 260-261, 266, 279, 285, 287, 290, 297, 302, 307, 309-310, 526
  • Holländische Patrizierhäuser, vierzig Tafeln mit beschreibenden Text von S. Muller Fz. und W. Vogelsang (Utrecht, 1909)
  • Een huyshouding in 't kleyn : Het poppenhuis van Petronella de la Court in het Centraal Museum, Margreet van der Hut (Utrecht, 2020)
  • Ideaal!wonen ([Utrecht, 2002]), pp. 18-20 met afb. in kleur
  • Imitation and inspiration : Japanese influence on Dutch art from 1650 to the present, Ch. van Rappard-Boon ... [et al.] ; ed. N. Dekking (Amsterdam, 1991), p. 60, met afb. in kleur
  • In doll-house land, Alice Corkran, (The girl's realm, 3, 25, 1900), p. 41-50
  • De kostuums uit het 17de eeuwse Utrechtse poppenhuis, I.J. Soer, (Jaarboek Oud-Utrecht, 1971), 46-66
  • Het Kunstkabinet van Petronella de la Court : De verzamelingen van een zeventiende-eeuwse mecenas, Margreet van der Hut (Zaandijk, 2021)
  • Kunstwerk van de maand oktober 1972 (Utrecht, 1972), met afb. (keuken)
  • KWAB : Ornament als kunst in de eeuw van Rembrandt, Reinier Baarsen, met een bijdrage van Ine Castelijns van Beek (Amsterdam, 2018), p. 169, met afb. in kleur
  • La maison hollandaise au temps de Louis XV, 10 planches avec texte de S. Muller Fz. (Utrecht, 1891)
  • La maison Hollandaise au temps de Louis XV, 11 planches avec texte de S. Muller Fz. (Utrecht, 1909)
  • Meubelen tot 1900 : De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht, Reinier Baarsen, Dirk Jan Biemond, Paul van Duin, Anne-Sophie van Leeuwen; red. Willemijn Fock en Ida van Zijl (Utrecht, 2005), pp. 175-180, met afb. in kleur
  • Miniatures compiled for the Cooper-Hewitt Museum, General Editor: by Nancy Akre (New York, 1983), pp. 21-23, afb. z/w
  • Museum op zolder : het oudste stedelijk museum van Nederland in 1889 door Anthony Grolman in 24 aquarellen uitgebeeld, C.C.S. Wilmer (Utrecht, 1988), pp. 60-61, 77-78, afb. 20-21
  • A mysterious series by Ferdinand Bol : the painted wall hangings in the peace palace examined, Margriet van Eikema Hommes ; in coop. with Mariska Vonk (The Hague, 2012), pp. 37-40, afb. in kleur
  • Op het welweezen van de juffers, P.G. Bins (Den Haag/Rottterdam, 1973)
  • Het oud-Hollandsche huis : veertig platen met beschrijvenden tekst, S. Muller Fz. en W. Vogelsang (Utrecht, 1909)
  • Petronella de la Court, Margreet van der Hut (2006-08)
  • De poppen pakken hun biezen : afstudeerstage, Maris van Leeuwen ([Amsterdam}, 2021)
  • Het poppenhuis in het Centraal Museum te Utrecht, Fré Dommisse (Utrecht, 1932)
  • Het Poppenhuis van Petronella de la Court, Jet Pijzel-Dommisse (Utrecht, 1987), hele publicatie is relevant, afb. in kleur op p. 29
  • Het poppenhuis van Petronella de la Court huisvrouw van Adam Oorthuis, [I.H. van Eeghen], (Amstelodamum : maandblad voor de kennis van Amsterdam : orgaan van het Genootschap Amstelodamum, jr. 47, 1960 (oktober)), p. 159 - 167
  • Public and private spaces : works of art in seventeenth-century Dutch houses, John Loughman & John Michael Montias (Zwolle, 2000), p. 33, met afb. (detail: salon)
  • A Rothschild Renaissance : Treasures from the Waddesdon Bequest, Dora Thornton (Londen, 2015), p. 271, afb. kleur (studeerkamer)
  • Sara Ploos van Amstel-Rothé : poppenhuis, [tekst] Epco Runia (Zwolle, 1998), p. 11, met afb.
  • Sara's poppenhuis : het poppenhuis van Sara Rothé in het Frans Hals Museum, tekst Monique van Royen-Engelberts (Haarlem, 2011), p. 9, afb. in kleur
  • De Stavelij in zilver : 25 jaar zilverclub, samenst. en red. Louise E. van den Bergh-Hoogterp, J.R.H. Roessingh, Jean-Pierre van Rijen ([S.l.], 2000), p. 172, noot 12
  • Het Stedelijk Museum van Oudheden, J. de Vries, (Eigen Haard : geïllustreerd volkstijdschrift, 22, 1896), p. 158
  • The Ultimate Dolls' House Book, Faith Eaton. forew. by Flora Gill Jacobs (London, 1994), pp. 8, 24, 25 met afb. in kleur
  • Van wie waren de poppenhuizen die je in musea ziet?, (Quest Historie, 6, 2022), pp. 50-53
  • De vier jaargetijden in de kunst van de Nederlanden 1500-1750, Yvette Bruijnen ... [et al.] (Zwolle, 2002), pp. 66-67 met afb.
  • Vijf eeuwen binnenhuis en meubels in Nederland 1450-1950, Willem van der Pluym (Amsterdam, 1954), pp. 68-69, afb. 64-65
  • Ware schoonheid zit van binnen : Een onderzoek naar de mogelijkheden van het open tentoonstellen van de 17de-eeuwse kunstkabinetten in het Rijksmuseum, Martine de Groot (Amsterdam, 2022)
  • Werk, bid & bewonder : Een nieuwe kijk op kunst en calvinisme, Marianne Eekhout (Dordrecht, 2018), p. 86, met afb. in kleur
  • Werkelijkheid of schijn : het beeld van het Hollandse interieur in de zeventiende-eeuwse genreschilderkunst, C. Willemijn Fock, (Oud Holland : nieuwe bijdragen voor de geschiedenis der Nederlandsche kunst, letterkunde, nijverheid, enz., 112, 4, 1998), betreft: p. 204 Voorhuis, p. 215 Saletkamer, p. 216 Kinderkamer /p. 204, 215, 216, met afb.
  • A worldly art : the Dutch Republic 1585-1718, Mariët Westermann (New York, 1996), p. 34-35, mat afb. in kleur
  • XXSmall : poppenhuizen en meer in miniatuur, Jet Pijzel-Domisse en Madelief Hohé (Zwolle, 2012), pp. 18-21, met afb. in kleur

Tentoonstellingen

  • Collectieopstelling 2023 - zaal 03, Centraal Museum, Utrecht, 2023
  • De poppen pakken hun biezen, Centraal Museum, Utrecht, 2021
  • De wereld van Utrecht. Topstukken uit vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2016

Toon alles +Toon minder -

  • Dit is het Centraal Museum! Topstukken uit de vijf collecties, Centraal Museum, Utrecht, 2012
  • XXSmall. Poppenhuizen en meer in miniatuur., Gemeentemuseum Den Haag, Den Haag, 2011
  • Utrechters dromen van Rome, Centraal Museum, Utrecht, 2008
  • Kunstwerk van de maand oktober 1972, Centraal Museum, Utrecht, 1972

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.4031518E-A66F-4792-BE6A-EFAFCC3D85E4

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Kijk verder

Theepot (miniatuur)

Theepot (miniatuur)

Anoniem Amsterdams (?), 1740 - 1759

Treeft (miniatuur)

Treeft (miniatuur)

Anoniem Amsterdams (?), 1740 - 1759

Treeft (miniatuur)

Treeft (miniatuur)

Anoniem Amsterdams (?), 1740 - 1759

Vergiet (miniatuur)

Vergiet (miniatuur)

Anoniem Amsterdams (?), 1675 - 1700

Chaise longue en gondole

Chaise longue en gondole

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1867

Paar laarzen

Paar laarzen

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende een heer in japonsche rok

Pop voorstellende een heer in japonsche rok

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende een dame in geel

Pop voorstellende een dame in geel

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende heer in het zwart

Pop voorstellende heer in het zwart

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende een dame in roze

Pop voorstellende een dame in roze

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende dame in het beige

Pop voorstellende dame in het beige

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1675

Pop voorstellende een heer met een viool

Pop voorstellende een heer met een viool

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende een heer met een cello

Pop voorstellende een heer met een cello

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Set van acht stoelen, waarvan twee met armleuning

Set van acht stoelen, waarvan twee met armleuning

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1670

Twee herenhoeden

Twee herenhoeden

Anoniem Amsterdams (?), 1650 - 1700

Pop voorstellende een heer in japonsche rok

Pop voorstellende een heer in japonsche rok

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende een heer in bruine lakense rok

Pop voorstellende een heer in bruine lakense rok

Anoniem Amsterdams (?), 1680

Pop voorstellende een Waterlandse boer in streekdracht

Pop voorstellende een Waterlandse boer in streekdracht

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

Pop voorstellende een dame in groen

Pop voorstellende een dame in groen

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1690

Tafel

Tafel

Anoniem Amsterdams (?), ca. 1680

  • facebook
  • twitter
  • email
  • Whatsapp

Nieuwsbrief ontvangen?

Privacy statement

Aanmelden op nieuwsbrief mislukt.

Bedankt voor je aanmelding. Je ontvangt een e-mail die je inschrijving bevestigt.

logo-footer.svg

Contact

  • Agnietenstraat 1
  • 3512 XA Utrecht
  • info@centraalmuseum.nl

Openingstijden

  • Dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur
  • Plan je bezoek




  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
  • Kunst, design, mode en geschiedenis in het Centraal Museum. Adembenemende tentoonstellingen. Het mooiste museum van Utrecht, met zonnig café en tuin.
Menu
Geavanceerd zoeken...
  • Plan je bezoek
    • Zien en doen
    • Praktische informatie
    • Onderwijs, groepen & families
    • Zaalverhuur
  • Ontdek het museum
    • Verhalen
    • Bekijk de collectie online
    • Tentoonstellingsarchief
    • Podcasts
    • Tentoonstellingslijnen
    • Publieksprogramma's
    • Over de collectie
  • Over het museum
    • Steun het museum
    • Organisatie
    • Vacatures
    • Nieuws & pers
    • Klantenservice & contact
    • Voorwaarden
  • ENGLISH | DEUTSCH