Keizer Hendrik IV (1050-1106)

Dit object is nu niet in het museum te zien

Titel

Vervaardiger

Jan van Bijlert (Utrecht 1597/1598 - 1671 Utrecht)

Datering

1641

Materiaal / Techniek

olieverf op doek

Inventarisnummer

2552

Objectnaam

schilderij

Verwerving

schenking 1830

Afmetingen

hoogte 203 cm
breedte 95.5 cm
hoogte (met lijst) 216.4 cm
breedte (met lijst) 111.6 cm

Opschriften / merken

niet gesigneerd, niet gedateerd

Geassocieerd onderwerp

Utrecht, Mariakerk, kapittelzaal (herkomst)
kapittels (Utrecht) (religie)

Geassocieerde periode

Bisschoppelijk Utrecht 695-1528

Motief

portret, mansportret, Hendrik IV, keizer, Utrecht, Mariakerk

Opmerkingen

Hendrik IV (1050-1106), Rooms-Duits koning en keizer (1056-1105) was de stichter van de Sint Mariakerk in Utrecht (1081). Jan van Bijlert kreeg de opdracht tot het schilderen van dit schoorsteenstuk uit de grote kapittelkamer bij resolutie van het kapittel van Sint Marie, 29-01-1641. Bij G.G. Calcoen, Veiling van schilderstukken te Utrecht in 1658, p. 120: citaat uit Resolutie van het Kapittel van St. Marie van 29-01-1641, fol. 102: "Johan van Byler is toegeleyt voor het contrefeytsel ende schilderye van den Keyser Hendricus IV-us, alhier in den Capittelhuyse staende de somme van twee hondert ende vyftich gulden boven ses guldens voor den doeck, die betaelt sullen worden by fabryckmeester." Toen de kapittelkamer tegen 1666 werd opgemaakt met nieuw behangstof en voorzien van fraaier zetels, blijkt (Rek.fol. 37): "Aen den schilder Byler voor den schilderye van den Keyser schoon te maeken betaelt 3 gld. 3 st." Misschien wordt het tegen 1757 opnieuw opgeknapt. Toen toch blijkt sprake bij een kostbare vernieuwing der kapittelkamer in het bijzonder van "85 gln. wegens het schilderen van Keizer Hendrik den Vierde en het maken van eenige teekeningen." (Res. fol. 29)

Documentatie

125 jaar Centraal Museum Utrecht, [inl. en tekst Maria Elisabeth Houtzager] (Utrecht, 1964), p. 9
Beelden van Keizer Hendrik IV op de Mariaplaats te Utrecht, W.J.C. van Rossum, (Maandblad van Oud-Utrecht, 6; 51, 1978-06), p. 54
De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952), cat. nr. 56

Toon alles +Toon minder -

Catalogus van de tentoonstelling "Burger in Utrecht", 16 mei-30 juni 1972 (Utrecht, 1972), cat. nr. 14, p. 5
Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 1-1403], W.C. Schuylenburg (Utrecht, 1928), cat. nr. 1376
Catalogus van het Museum van Oudheden [1878], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1878), cat. nr. 423
Catalogus van het Museum van Oudheden [1904], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1904), cat. nr. 660
Het Centraal Museum te Utrecht : het oudste stedelijk museum van Nederland, J.A.L. de Meyere, (Tableau : tijdschrift over beeldende kunst, museumactiviteiten en kunsthandel, 7, 5, aprill/mei 1985), pp. 38; 40; p. 39, afb.
Het Centraal Museum te Utrecht: het oudste stedelijk museum van Nederland, J.A.L. de Meyere, (Maandblad van Oud-Utrecht, 61, 9, september 1988), p. 97, p. 101, nt. 18, afb. 2 op p. 98
Centraal Museum Utrecht : catalogus der schilderijen [1933], inl. W.C. Schuylenburg. [tekst] C.H. de Jonge ([Utrecht], 1933), cat. nr. 47
Jan van Bijlert (1597/98-1671) : schilder in Utrecht, door Paul Huys Janssen ([Utrecht], 1994), cat. nr. 55; p. 41, 57
Jan van Bijlert (1597/98-1671) : schilder uit Utrecht, doctoraalscriptie van Paul Janssen ([Utrecht], 1984)
Keizer Hendrik IV in Utrecht: enkele beelden en schilderijen, Susanne J. Weide, (Jaarboek Oud-Utrecht, 1985), pp. 83-84, afb. op p. 78
Een kerk van papier : de geschiedenis van de voormalige Mariakerk te Utrecht [1], [tekst] H.M. Haverkate ... [et al.] (Utrecht, 1985), p. 24, met afb. (detail)
Kroniek van Nederland, [idee Bodo Harenberg; tekst Aarts Aarsbergen, René van Beek, Jos Beelen ... et al.] (Amsterdam, 1987), p. 135, met afb.
Röntgenonderzoek van de oude schilderijen in het Centraal Museum te Utrecht, M.E. Houtzager ... [et. al.] (Utrecht, 1967), pp. 218-219
Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 1-290], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999), pp. 627-628, cat. nr. 39, met afb.
Stedelijk archief der stad Utrecht, door H.M.A.J. van Asch van Wyck, (Kronijk van het Historisch Gezelschap te Utrecht, 4, 1848), p. 176
Utrecht op schilderijen : zes eeuwen topografische voorstellingen van de stad Utrecht, Jos de Meyere (Utrecht, 1988), p. 222, afb. op p. 219
Utrechter Malerschule : Caravaggisti des Nordens, Red. Ekkehard Mai. [Kat. J.A.L. de Meyere] (Köln, 1984), p. 5, afb. 2
De Utrechtse Parade 1495-1995 : van Van Scorel tot Rietveld en Koch, red. Renger de Bruin, Jos de Meyere, Suzanne de Sitter. teksten Hanneke Adriaans, Marja Bosma, Renger de Bruin, Roman Koot, Jos de Meyere, Ida van Zijl (Utrecht, 1994), p.12, afb. 2 in kleur
Veiling van schilderstukken te Utrecht in 1658 (Korte mededelingen), G.G. Calcoen, (Oud Holland : nieuwe bijdragen voor de geschiedenis der Nederlandsche kunst, letterkunde, nijverheid, enz., 39, 2, 1921), p. 120
Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1838] (Utrecht, 1838), afd. II, nr. 7/afd. II, nr. 7
Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1846] (Utrecht, 1846 ca.), afd. II, nr. 18
Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1847] (Utrecht, 1847 kort na), afd. III, nr. 18