<p style="margin:0cm;font-size:12pt;font-family:Calibri, sans-serif;"><span style="font-size:11pt;font-family:Arial, sans-serif;">Op deze vroege plattegrond of kaart is de stad Utrecht als een eenvoudig ovaal weergegeven. Het ging de schilder er dan ook vooral om de precieze grenzen van de stadsvrijheid aan te geven: het groene gebied buiten de muren, waar het stadsrecht nog gold. </span><span style="font-size:11pt;font-family:Arial, sans-serif;">Als er gevaar dreigde, mochten de inwoners van de stadsvrijheid zich in veiligheid brengen binnen de stadsmuren.</span><span style="font-size:11pt;font-family:Arial, sans-serif;"> De grenzen van de stadsvrijheid gingen terug naar een schenking uit 723 en zouden bepalend blijven voor de Utrechtse gemeentegrenzen tot 1954.</span></p><p style="margin:0cm;font-size:12pt;font-family:Calibri, sans-serif;"><span style="font-size:11pt;font-family:Arial, sans-serif;"> </span></p><p style="margin:0cm;font-size:12pt;font-family:Calibri, sans-serif;"><span style="font-size:11pt;font-family:Arial, sans-serif;"> </span></p>
1/5
Op deze vroege plattegrond of kaart is de stad Utrecht als een eenvoudig ovaal weergegeven. Het ging de schilder er dan ook vooral om de precieze grenzen van de stadsvrijheid aan te geven: het groene gebied buiten de muren, waar het stadsrecht nog gold. Als er gevaar dreigde, mochten de inwoners van de stadsvrijheid zich in veiligheid brengen binnen de stadsmuren. De grenzen van de stadsvrijheid gingen terug naar een schenking uit 723 en zouden bepalend blijven voor de Utrechtse gemeentegrenzen tot 1954.
Contemporaine lijst. Uit de kameraarsrekeningen blijkt dat de Utrechtse vroedschap op 21 maart 1540 de opdracht gaf tot het schilderen van de plattegrond van de stad, waarop de vrijheden moesten worden aangetekend. Op 15 september 1541 werd de schilder betaald voor zijn werk. De grenzen van de stad waren in 1539 bevestigd door de landvoogdes Maria van Hongarije. Uit de kameraarsrekeningen van 1539-1540 blijkt dat er over de grenzen van de vrijheid van de stad meningsverschillen bestonden. De resultaten van het onderzoek dat om deze reden werd gehouden, werden vastgelegd op de plattegrond. Zie Acket 1931, pp. 44-45.
Ingekleurde litho naar inv. nr. 2477 met twee-regelig onderschrift in N. van der Monde, Geschied- en oudheidkundige beschrijving van de pleinen, straten, stegen, waterleidingen, wedden, putten en pompen der stad Utrecht, 3 delen, Utrecht 1844-1846, dl. 1 (1844), na p. 18. Zie Utrecht 1878(c), cat. nr. 1375, p. 130. Anonieme tekening, 783 x 730 mm naar inv. nr. 2477 uit 1750-1800 in Het Utrechts Archief, inv. nr. ab24. Litho in kleur uit 1840 door P.W. v.d. Weijer naar een tekening van N. v.d. Monde naar inv. nr. 2477, 350 x 393 mm, in Het Utrechts Archief, inv. nr Ab23.
Documentatie
Amsterdamse graanhandel, 'sincere' katholieken en keizer Karel V : over de politieke context van Cornelis Anthonizoons gezicht op Amsterdam, Yvonne Colijn, (Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum, 100, 2008), pp. 178 - 209, p. 199 (met afb. in kleur)
Catalogue of Paintings 1363-1600 : Centraal Museum Utrecht, project dir. and final ed. Liesbeth M. Helmus ; co-ed. Molly Faries and Liesbeth M. Helmus ; authors Molly Faries, Liesbeth M. Helmus and Dorien Tamis ; with contr. by J.R.J. van Asperen de Boer, Felice Geurdes and Peter Klein, (Utrecht, 2011), cat.no. 19, pp. 163-166
Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 1-1403], W.C. Schuylenburg, (Utrecht, 1928), cat. nr. 280
