Portretten van vijf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap
Scorel schilderde vier reeksen portretten met Utrechtse Jeruzalemvaarders. In deze reeks zijn vijf Jeruzalemvaarders geportretteerd die allen in 1541 en waarschijnlijk ook samen op pelgrimage zijn geweest naar het beloofde land. Scorel heeft in deze laatste reeks een aantal belangrijke compositorische verbeteringen aangebracht. De vijf pelgrims vormen hier een coherente groep, terwijl daarvoor veeleer sprake was van een serie naast elkaar geplaatste eenlingen. Het paneel heeft vanaf 1880 afwisselend op naam gestaan van Jan van Scorel en zijn leerling, de portretschilder Anthonie Mor.
1/2
Scorel schilderde vier reeksen portretten met Utrechtse Jeruzalemvaarders. In deze reeks zijn vijf Jeruzalemvaarders geportretteerd die allen in 1541 en waarschijnlijk ook samen op pelgrimage zijn geweest naar het beloofde land. Scorel heeft in deze laatste reeks een aantal belangrijke compositorische verbeteringen aangebracht. De vijf pelgrims vormen hier een coherente groep, terwijl daarvoor veeleer sprake was van een serie naast elkaar geplaatste eenlingen. Het paneel heeft vanaf 1880 afwisselend op naam gestaan van Jan van Scorel en zijn leerling, de portretschilder Anthonie Mor.
Nu in het museum in Collectie Centraal
Titel
Portretten van vijf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap
opschrift recto (vlnr onder de portretten) : Heer Ian van dam vicarius then dom[m]e // hierusalem sach ic na mijn begeren // dusent vijfhondert eenenveertich alom[m]e // screefmen na die geboort ons heeren.
Gijsbert robbertsz[oon] van wijck te duerstede // was te ierusalem theilich graf visiteren // vijfthienhondert screefmen sene[n]veertich mede // god wil hem namaels in vreden logeren.
Steuen die wit was te hierusalem bin[n]en // alsmen dusent vijfhondert eene[n]veertich telde // na goods geboort, om duecht te win[n]en // twair goet dat hem ijgelick tot betere[n] stelde.
Van aemstel va[n] mijnde[n] heer tot ruweel // bin ic Cornelis ionc van iaren // te ierusalem was ic god hebs deel // int iair eene[n]veertich bi wairheits verclare[n].
Ian damen was oock ten heiligen lande // int iaer eene[n]veertich om dair vermonden // god wil ons bewaren voir scade voir scande // ende namaels vergeue[n] ons al onse sonden.
Volgens Muller 1880(a), p. 39 (noot 1) was onder het portret van Gijsbert Robbertsz. oorspronkelijk te lezen 'eene[n]veertich' in plaats van `sene[n]veertich'. Het paneel maakt onderdeel uit van in totaal vier portretreeksen (inv. nrs. 2377, 2378 en 2379). Zie de opmerkingen bij inv.nr. 2379. In 1611 werd inv. nr. 2376 door de weduwe van Jacob van Royestein zonder toestemming in beslag genomen en waarschijnlijk in 1611 of later aan het stadsbestuur geretourneerd. Een kopie naar het portret van Gijsbert Robbertsz. op doek, 115 x 90 cm, bevond zich in de collectie van P.A. Borger te Arnhem, en werd geveild bij Frederik Muller & Co, Amsterdam 13-11-1882, cat. nr. 47. p. 19. Dezelfde of een andere kopie wordt vermeld in Utrecht 1885, p. 17, als in de collectie mevrouw Suermondt te Utrecht.
Documentatie
125 jaar Centraal Museum Utrecht, [inl. en tekst Maria Elisabeth Houtzager], (Utrecht, 1964), p. 8, 15, 22
Antonio Moro : son oeuvre et son temps, par Henri Hymans, (Brussel, 1910), p. 16
Catalogue of Paintings 1363-1600 : Centraal Museum Utrecht, project dir. and final ed. Liesbeth M. Helmus ; co-ed. Molly Faries and Liesbeth M. Helmus ; authors Molly Faries, Liesbeth M. Helmus and Dorien Tamis ; with contr. by J.R.J. van Asperen de Boer, Felice Geurdes and Peter Klein, (Utrecht, 2011), pp. 244-250.
