Zelfportret

Dit zelfportret verbeeldt het eind van een liefde. Moesman verwerkte twee inspiratiebronnen: het verhaal The constant nymph en het Arnolfiniportret van Jan van Eyck. Moesmans Zelfportret is er de wrange variant van. De schilder wilde zich verloven met een meisje, Leny, maar haar ouders waren erop tegen. Leny spoorde Moesman ertoe aan een schilderij te maken dat hun onmogelijke liefde zou verbeelden. Een tijdschriftfoto van de toneelbewerking van het verhaal leverde de compositie van de liggende vrouw, waarvoor zijn ex-geliefde Leny poseerde. Het schilderij van Van Eyck, dat bekend staat als een verlovingsportret, leverde het motief van het zelfportretvan de schilder in de spiegel – in dit geval in de spiegelende borst. Op het laatst, toen hun relatie definitief verbroken was, bracht Moesman een aantal veranderingen aan. Het gezicht van de vrouw is nu aan verval onderhevig en een rode papaver schiet op uit haar onderbuik.

Toon alles + Toon minder -

Nu te zien in EXPO 4

Titel

Zelfportret

Vervaardiger

J.H. Moesman (Utrecht 1909 - 1988 Tull en 't Waal)

Datering

1935

Materiaal / Techniek

olieverf op doek

Inventarisnummer

16473

Objectnaam

schilderij

Verwerving

aankoop 1970

Afmetingen

hoogte 96.5 cm
breedte 137.5 cm
hoogte (met lijst) 98.8 cm
breedte (met lijst) 139.8 cm

Opschriften / merken

opschrift achterzijde, op spieraam, onder (met potlood): Moesman zelfportret (transcriptie staat ondersteboven)

Motief

portret, zelfportret

Opmerkingen

Johannes Hendrikus (Joop) Moesman (Utrecht 1909 - Tull en 't Waal 1988) was als kunstenaar autodidact. Surrealistisch schilder en tekenaar. Was tekenaar bij de Nederlandse Spoorwegen. Woonde en werkte in Utrecht en sinds 1967 in Tull en 't Waal (Schalkwijk). Lid van Genootschap Kunstliefde en Grafisch Gezelschap De Luis (Jacobs 2000, Le-Po, p. 317-318).

Documentatie

"Kijk maar, er staat niet wat er staat" (Utrecht, 1976) (p. 8 afb.)
'Beste Vriend! Vuile Ploert' : het surrealisme van J.H. Moesman in werken op papier, samenst. Dick Adelaar en Her de Vries. [voorw. Marja Bosma] (Utrecht, 1997) (p. 22-25, met afb. van detail; p. 42 afb. in kleur)
Alles Dalí : film, mode, fotografie, design, reclame, schilderkunst, red. Jaap Guldemond (Rotterdam, 2005) (pp. 459-460)

Toon alles +Toon minder -

Beeldende kunst 1850-2001, Marja Bosma (Utrecht, 2001) (pp. 518-521, met afb. in kleur)
Dali, R. Hammacher-van den Brande, L. Brandt Corstius, Gerrit Komrij (Rotterdam, 1970)
La diffusion du Surréalisme dans les pays néerlandophones 1920-1950, par José Vovelle ([Paris], 1984) (band II, p. 600, 602, 609, 610; band IV, afb. p. 175)
Dit is het Centraal Museum!, teksten Ninke Bloemberg ... [et al.] ; eindred. Liesbeth M. Helmus, Hans Schopping (Utrecht, 2012) (nr. 32, met afb. in kleur)
De generatie van 1900 in Nederland en België, Christiane Buysse-Dhondt, Hans Redeker, Walther Vanbeselaere. Chr. Buysse-Dhont, H. Redeker, W. Vanbeselaere (Venlo, 1979) (p. 155 afb.)
De generatie van 1900: overgeslagen en herontdekt, Hans Redeker (p. 14, met afb.)
J.H. Moesman (Utrecht, 1963) (cat. nr. 15, met afb. [z.p.])
Jubileumtentoonstelling Kunstliefde, [voorw. Jan Engelman] (Utrecht, 1947) (cat. nr. 131, p. 48)
Keuze uit 10 jaar aanwinsten 1961-1971 (vouwblad) (Utrecht, 1971) (afb. 5/afb. 5)
Keuze uit tien jaar aanwinsten 1961-1971 (Utrecht, 1971) (cat. nr. 48, afb. 4 in kleur)
Kunst in crisis en bezetting : een onderzoek naar de houding van Nederlandse kunstenaars in de periode 1930-1945, Hans Mulder. met een voorw. van H.L.C. Jaffé (Utrecht, 1978) (p. 260, afb. VI in kleur)
Kunstwerk van de maand september 1971 (Utrecht, 1971) (met afb. in kleur)
Magie en zakelijkheid : realistische schilderkunst in Nederland 1925 - 1945, Carel Blotkamp ... [et al.] (Zwolle, 1999) (cat. 91, p. 241, met afb. in kleur)
Magie et réalisme : tendances réalistes dans la peinture Néerlandaise de 1925 à 1945, [Carel Blotkamp ... et al.] (Parijs, 2000) (cat. nr. 63, p. 93)
Magisch Utrecht : beeldende kunst in de Domstad in de 20e eeuw, Jan Juffermans (Utrecht, 2010) (pp. 114-115, met afb. in kleur)
Met eigen ogen : zelfportretten in de Nederlandse moderne kunst, Paul Huys Janssen (Harderwijk, 2009) (pp. 56-57, met afb. in kleur)
Moesman : een kompleet overzicht in beeld van alle olieverfschilderijen en het klavecimbel van de surrealist J.H. Moesman, red. Loek Brons en Bavo van Rossum (Odijk, 1993) (cat. nr. 22 , p. 54; p. 23 afb. kleur)
Moesman : monografie, catalogus van schilderijen en objecten, J. Steen met bijdr. van F. Keers (Zwolle, 1998) (pp. 39-40, met afb. nr. 50 en 51; p. 135 afb. in kleur; p. 177, cat. nr. CR 24)
Moesman [1971], Her de Vries, Jak van der Meulen, Laurens van Crevel (Utrecht, 1971) (cat nr. 22, p. 45; p. 23 afb in kleur)
Moesman en de vrouwen, Claas Hille (1998)
Moesman, Van 't Net en nog méér Utrechtse surrealisten, Jan Juffermans (p. 30 afb.)
Het Moesman-festival. Dodelijke stilte rond Utrechts genie verbroken, J. Juffermans (p. 1 afb.)
Het Moesmaneanum, Pieter Schermer ; met bijdragen van Pieter Singelenberg, Henc van Maarseveen en Laurens Vancrevel. P. Schermer (Enkhuizen, 1998) (p. 25, 29-30, 39-41, 46, 59, 70)
Moesmans wraak in iconografisch perspectief, Pieter Schermer ; chronologie door Her de Vries (Enkhuizen, 1998) (pp. 14-15, 53, 60)
Mostra Internazionale del Surrealismo (Milaan, 1961) (met afb. [z.p.])
Nederlandse schilderkunst : tussen detail en grandeur, Ad van der Blom, Ernest Kurpershoek, Claudia Thunnissen (Alphen a.d. Rijn, 1997) (p. 231-232, met afb. in kleur)
Portfolio nr. 19. Hommage à J.H. Moesman, red. N. Wijnberg ([z.p.] met afb.)
Pyke Koch en J.H. Moesman : uit de collectie van het Centraal Museum, Doris Wintgens Hötte (Zeist, 2007) (pp. 44-45, met afb. in kleur)
Realiteitenkabinet (Amsterdam, 1969) (cat. nr. 70)
Salvador Dali : bruikleen uit de collectie Edward F.W. James, R. Hammacher-van den Brande (Rotterdam, 1972)
Schilderijen uit eigen bezit na 1850 (Utrecht, 1971) (cat. nr. 247)
Tentoonstelling van schilderijen van J.H. Moesman : Hommage à J.H. Moesman, red. Nicolaas Wijnberg (Amsterdam, 1966) (cat. nr. 14, met afb.)
Tentoonstelling van schilderijen van J.H. Moesman : Hommage à J.H. Moesman, red. Nicolaas Wijnberg (Amsterdam, 1966) (cat. nr. 14, met afb. [z.p.])
Tentoonstelling van werk door leden van het schilderkunstig Genootschap Kunstliefde te Utrecht (Den Haag, 1949) (cat. nr. 62)
De Utrechtse Parade 1495-1995 : van Van Scorel tot Rietveld en Koch, red. Renger de Bruin, Jos de Meyere, Suzanne de Sitter. teksten Hanneke Adriaans, Marja Bosma, Renger de Bruin, Roman Koot, Jos de Meyere, Ida van Zijl (Utrecht, 1994) (p. 182, afb. 90 in kleur)
Van Gogh tot Cobra : Nederlandse schilderkunst 1880-1950, Geurt Imanse ... [et al.] ([Amsterdam], [1981]) (cat. nr. 144, p. 206, afb. 182)
Van hoegenaamd geen waarde : J.H. Moesman en de publiciteit, Her de Vries. met een nawoord door Pieter Schermer (Enkhuizen, 1994) (p. 24, 26, 27, 37, 38, 52, 75)
Vijftig jaar beeldende kunst in Utrecht, C.A. Schilp (p. 156, met afb.)
Vrienden om Jaap Wagemaker (Eindhoven, 1973) (cat. nr. 35)
Zelfportret, I.L. Pfeijffer (p. 61, met afb.; p. 47 afb. in kleur)