Door het stadsrecht van 1122 kregen de burgers van Utrecht veel meer invloed op het stadsbestuur. Aanvankelijk was het vooral de rijke bovenlaag die het voor het zeggen kreeg, maar in 1304 namen de middengroepen de macht over. Vanaf dat moment bestond de belangrijkste vertegenwoordiging van het stadsbestuur uit twee burgemeesters en twee oudermannen. Oudermannen waren leiders van de gilden: beroepsverenigingen van bijvoorbeeld schoenmakers, bakkers of bierbrouwers. Hier zijn de burgemeesters afgebeeld met rode schoudermantel en zilveren bellen als teken van hun waardigheid. Het rood stond voor de hoge rechtspraak en de macht om doodsvonnissen te mogen uitspreken. De oudermannen zijn hier weergegeven als bodes, maar hadden dezelfde macht als de burgemeesters.
Dit object is nu niet in het museum te zien
Titel
De burgemeesters van Utrecht met de stadsboden
Vervaardiger
Willem Cornelisz. van Swanenburgh (Utrecht 1610/1611 - 1674 Utrecht)
gedeeltelijk kopie naar Joost van Attevelt (Utrecht 1621 - 1692 Utrecht)
Datering
1658
Materiaal / Techniek
Inventarisnummer
1537
Objectnaam
Verwerving
overdracht 1838
Afmetingen
hoogte 63.7 cm
breedte 51.8 cm
hoogte (met lijst) 66.4 cm
breedte (met lijst) 54.2 cm
Opschriften / merken
- opschrift m.b. (op de architraaf): IVSTE ET FIDENTER
- opschrift (op mantel stadsboden): utrecht
Geassocieerd onderwerp
Geassocieerde periode
Motief
Opmerkingen
Uit een post in de Kameraarsrekeningen over 1658-1659 is bekend dat inv.nr. 1537, samen met de inv.nrs. 2300 en 1536, in opdracht van de vroedschap voor de schoutenkamer werd geschilderd, waarschijnlijk op initiatief van burgemeester Cornelis Booth. Zie Utrecht 1878(a), cat.nr. 1118, pp. 144-145. Het voorbeeld was een aquarel van Joost van Attevelt (inv. nr. 4756). De halffigurige burgemeesters zijn op het schilderij aangevuld tot hele figuren (gekleed in toga's), de oudermannen zijn vervangen door bodes en in plaats van Sint Maarten als achtergrond, wandelen de vier mannen voor het silhouet van de stad Utrecht.Tegen de muur rechts een schild met het stadswapen. In Het Utrechts Archief wordt een (voorheen aan J. van Attevelt toegeschreven) tekening bewaard van deze figurengroep (inv. H.A.R. 58.4; vgl. A. Graafhuis, ''Jacobus en Justus Versteegh, Jaarboekje Oud-Utrecht 1963, pp.113-119, p.677 met afb.). Het betreft hier waarschijnlijk een 18de-eeuwse kopie naar het schilderij van Swanenburch. Het schilderij is de pendant van inv. nr. 1537. Er bevindt zich een vroege anonieme kopie in het Utrechtse stadhuis. (paneel, 37,9 x 26,4 cm. Op 22/23-04-1811, cat. nr. 273, p. 56, aangeboden op de veiling bij B. Wild en J. Altheer).
Documentatie
- 125 jaar Centraal Museum Utrecht, [inl. en tekst Maria Elisabeth Houtzager] (Utrecht, 1964), p. 8
- De afbeeldingen van de Utrechtsche stadsbanier en van de kovels der burgemeesters, S. Muller Fzn., (Jaarboekje van Oud-Utrecht, 1924), p. 40, 41, 45
- De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952), cat. nr. 278
- Catalogus der schilderijen in het Museum Kunstliefde, A.D. de Vries en A. Bredius ; m.m.v. S. Muller (Utrecht, 1885), p. X, XII
- Catalogus der schilderijen in het Museum Kunstliefde, A.D. de Vries en A. Bredius ; m.m.v. S. Muller (Utrecht, 1885)
- Catalogus van het Historisch Museum der stad [1928, cat. nrs. 1403-2891], W.C. Schuylenburg (Utrecht, 1928), cat. nr. 1581
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1878], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1878), cat. nr. 1118
- Catalogus van het Museum van Oudheden [1904], door S. Muller Fz.. S. Muller Fz. (Utrecht, 1904), cat. nr. 1444
- Centraal Museum Utrecht : catalogus der schilderijen [1933], inl. W.C. Schuylenburg. [tekst] C.H. de Jonge ([Utrecht], 1933), cat. nr. 185
- Geschied- en oudheidkundige beschrijving van de pleinen, straten, stegen, waterleidingen, wedden, putten en pompen der stad Utrecht : bevattende een overzigt van de oude plaatselijke gesteldheid der stad, van hare bewaking, verlichting en verdre maatregelen, tot veiligheid en gemak der ingezetenen, op de openbare wegen genomen, meerendeels uit oorpronkelijke stukken samengest. door N. van der Monde (Utrecht, 1844 - 1846), dl. 3, p. 133
- Geschiedenis van de provincie Utrecht [van 1528 tot 1780- zie tot 1528 voor titelbeschrijving], coörd. red. C. Dekker, Ph. Maarschalkerweerd, J.M. van Winter ... [et al.] (Utrecht, 1997), afb. in kleur p. 230
- Kennis als opdracht : de Universiteit Utrecht 1636-2001, Hervé Jamin. m.m.v. Marijke Huisman. H. Jamin (Utrecht, 2001), p. 90 en 93, met afb.
- Röntgenonderzoek van de oude schilderijen in het Centraal Museum te Utrecht, M.E. Houtzager ... [et. al.] (Utrecht, 1967), p. 268-269
- Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 591-902], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999), pp. 1434-1435, cat. nr. 629, met afb.
- Stedelijk archief der stad Utrecht, door H.M.A.J. van Asch van Wyck, (Kronijk van het Historisch Gezelschap te Utrecht, 4, 1848), p. 177
- Utrecht op schilderijen : zes eeuwen topografische voorstellingen van de stad Utrecht, Jos de Meyere (Utrecht, 1988), p. 118, afb. op p. 116
- Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1838] (Utrecht, 1838), afd. II, nr. 8/afd. II, nr. 8
- Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1846] (Utrecht, 1846 ca.), afd. II, nr. 15
- Verzameling van oud beeldwerk en andere oudheden, schilderijen en tekeningen, meestal tot de stad Utrecht betrekking hebbende, behoorende tot het Archief derzelve stad [1847] (Utrecht, 1847 kort na), afd. III, nr. 15
Tentoonstellingen
Duurzame url
Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/collect.616EA47B-5748-4026-A332-B76B19BF6451
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!