De oude koppelaarster regelt de betaalde liefde door mannen in contact te brengen met lichtekooien. Als de mannen de verleiding van de door de meisjes aangeboden diensten niet kunnen weerstaan, maakt zij ze geld afhandig. Het grijze besje van Gerard van Honthorst heeft haar doel bereikt. Tevreden glimlachend wijst ze naar de jonge vrouw aan tafel die haar stralende blik heeft gericht op de man tegenover haar. Met haar kleurige kleding, haar decolleté en de veren in het haar onderscheidt het meisje zich van de gewone burger. De veren duiden op haar lichtzinnige karakter, terwijl de luit die zij bij de hals houdt in de zeventiende eeuw een seksuele betekenis had. De jongeman biedt haar op zijn uitgestrekte hand een aantal muntstukken aan. Het kaarslicht doet de schaduwen van zijn hand en die van het meisje op de luit samenvloeien. De schaduwen van de hand van de jongen en die van het meisje vloeien op het instrument samen. Taferelen die zich afspelen bij het licht van een enkele kaars waren de specialiteit van ‘Gherardo della Notte’, zoals hij bewonderend in Rome werd genoemd. Taferelen van mannen die door vrouwen worden verleid zijn nauw verwant aan de uitbeelding van het Nieuwtestamentische thema van de verloren zoon (Lucas 15:13). Van alle gelijkenissen is dit het meest afgebeelde verhaal in de beeldende kunst van de zestiende en zeventiende eeuw. Het thema van de koppelaarster werd in de Utrechtse kunst geïntroduceerd door Dirck van Baburen. Hij schilderde in 1622 eenzelfde oude vrouw als Honthorst, die met een wijzend gebaar op haar handpalm betaling eist van een klant die zijn arm al om een luitspelende lichtekooi heeft geslagen.
Het onderwerp leent zich uitstekend voor een scène bij kaarslicht en Honthorst gebruikte het dan ook om er een van zijn mooiste nachtstukken van te maken. Taferelen die zich 's nachts afspelen bij het licht van een enkele kaars of toorts waren de specialiteit van 'Gherardo delle Notte', zoals hij bewonderend in Rome werd genoemd. De dramatische, maar natuurlijke lichtval van Caravaggio (1573-1610) had hem geïnspireerd tot het schilderen van deze scènes bij kunstmatig licht. Niet alleen in Italië maar ook in het Noorden maakte hij naam met zijn nachtstukken.