__________ Grote hoeveelheden elementen voor buitenoverkappingen achter- en tussentanden, kasten, hekken, rekken, steunijzera, planken, glasplaten, vitrine'•, verlioh-tingselementen enz.enz. zijn reeds in voorraad, doch het is nog steeds niet gelukt alleen met montage elementen alle eisen van de deelnemers te bevredigen) hiervoor zijn vele oorzaken op te noemen o.a. le de gebouwen, die stammen uit de tijd toen men nog weinig ervaring had v*n uitstallingen op zo grote sehaal) 2e de evolutie, die altijd is in dit bedrijfj en 3e het nog sterk individueel karakter van vele deelnemers. Ben groote vooruitgang is (met het oog op de standbouw) de nieuwe hal, waar alle leidingen gereed liggen in de vloeren langs de stand-artikelen wanden. De schakelborden zijn te bereiken zonder de standhouders te storen en meer installaties, die het werk van de technisohe dienst op den duur vereenvoudigen en de deelnemers ten goede komen. Br zijn nog grote stukken die om verbetering vragen) lopend door de langen gangen vol mensen tussen twee rijen stands heeft ieder wel eens het vermoeiende van de oude soort standbouw ondervonden en begrepen, dat onnodig vermoeieh van de bezoeker ten nadele komt van de standhouders. *t Is daarom zo vreemd dat verbetering van het overzicht voornamelijk bezwaren ondervindt van de standhouders -men vergeet over het algemeen dat het houden van een beurs een gezamelijke onderneming is. Waar zich collectieven vormen is het mogelijk verbetering in het overzicht te brenge©• Ik zal proberen enige punten op te noemen, waarvan uit m.i. verbeteringen te verwachten zijn. Hierbij zal ik mij bepalen tot de moeilijke groep, de massa-stands van de grote groepen» niet b.v. de teztiel-beurs, die heeft een grote hogy hal, met mooi licht en veel ruimte en het artikel is kleurig en kleed te ruimte letterlijk aan) het inrichten hiervan is wel een kunst maar geen probleem. Bnige jaren geleden is een poging gedaan overzicht te krijgen in geb. 2 en 3 van het Hoofdgebouw voor de schoenen groep, het leer en de leerwaren (de laatste zijn intussen weer verhuisd naar de 4e verdieping) die voor het opstellen van de gemakkelijk verplaatsbare elementen geheel is uitgebroken. De proef in het 2e en 3e gebouw was voorafgegaan door het inrichten met monteer-bare elementen voor de z.g. medische groep, die in de Irene-hal op veel minder moeilijkheden stuitte dan de inrichting van de lange hallen. Het verschil van de Irene-hal en de lange hallen in de ondergebouwen is deze, dat de Irene-hal hoog en licht is en bijna geen indeling door de oonstructie is, zodat de stands er vrij ingezet kunnen worden, zonder kans te hebben te detoneren met de arohiteotuur van het gebouw. In de lange hallen heeft men een sterke indeling door de kolommen, het hoge middenschip en de lage zijkanten. Verder de ramen aan de buitengevels, die tegenlicht geven in de achterwanden van de stands.
-3- Architect Herkelbaoh en ik waren het er over eens, dat indien het zou lukken een indeling te maken, die op het stramien «an de arohitec Luur van het gebouw past, we met sobere middelen tot een effectvol geheel zouden komen j het ruimtelijk probleem is hierdoor voor een groot gedeelte opgelost. Het 2e probleem was overzicht te behouden, de moeilijkheid is dezet alles wat beneden de 1.60 M. blijft is door de mensenmassa alleen zichtbaar voor de mensen die vlak langs de stands lopen, en wat is dan 1.75 belemmert het overzicht. Men kan nu 2 methoden volgen — de eerste slechts 1/5 der standwanden verhogen en de 2e is de standwanden te verhogen met doorzichtig materiaal en dan de artikelen er zo tegen plaatsen, dat sleohts 1/5 wordt bedekt en dat de buurman ongeveer dezelfde plaats aan de aohterkant etalleert - omdat 2 soorten artikelen elkaar niet altijd verdragen moet men er of een paneeltje tussen plaatsen of de artikelen op rekjes vrij van de glas— of draadwand etalleren, zodat ze op afstand van elkaar komen — het doorzicht is dan voldoende gewaarborgd. Hu nog het eigenlijke overzicht - dit kan worden bereikt door reclames of artikelen in de stand 3,4 sn zo mogelijk 5 neter o^hhgger op te stellen. In iedere stand één en allemaal verschillend, ala vaandels in een optocht. Er zou misschien een financiele regeling voor de hoogte moeten worden getroffen. Iedere bezoeker kan dan direct zien wat er is. Se Jaarbeurs tracht dit overzioht te bereiken door hoog opgehangen naamborden le overlappen die elkaar in de verte omdat ze regematig moeten hangen en 2e spreken al die eendere letters niet genoeg. Wil men collectief tot overzichtelijkheid komen, dan moet er een volledige samenwerking zijn tussen de Jaarbeursdiensten en een commissie uit de groep en de zekerheid dat ieder lid aan de afspraken houdt, ook bij het etalleren. Wil men toéh dichte stands, rustig afzonderlijke kamers, dan moet men een soort winkelstraten maken,dooh niet 20 smal, dat men niets meer te zien krijgt dan precies de winkel waar men voorstaat en bij tien passen verder weer de volgende 2 aan weerszijden. Hiemand blijft fris in zulke lange gangen en zoveel achter elkaar. Ik begon te zeggen, dat de stand-bouw nog in een primitief stadium is hoewel ik toch enkele reeds uitgevoerde goede oplossingen beschreef) er worden ook hier en daar zeer goede stands gebouwd) ik bedoelde er mee dat zo-weel de ontwerpen voor de goede oplossingen als de medewerking van de inzenders nog te stroef gaat in ons land) als eens een keer 60$ van het bedoelde resultaat bereikt wordt moet men al heel blijieijm. En dan de enorme materiaal verspilling. Hoeveel hout en board wordt er bij iedere beurs verzaagd ! en hoeveel energie verspild om telkens weer wat nieuws te verzinnen. Ik hoop, dat de inrichting van de nieuwe hal na enige experimenten vrij gauw tot een radicale oplossing komt een eindeloze wirwar een grootse demonstratie te geven van het internationaal technisch kunnen. Hietveld, arohiteot Oude ffraeht «55 Utreeht- tel 170*8
J1I dLukbtl I Eet bouwen ran Jaarbeurs—stands is nog in «an primitief stadium. Ben Jaarbeurs-etand ie geen winkel, geen magazijn wa geen tentoonstelling. Ieder doet zijn zaken óp eigen manier, naar de aard van bet bedrijf dat bij vertegenwoordigt. Het voornaamste gedeelte van een stand is m.i. een zitruimte waar zaken gedaan worden, dan komt een overzichtelijke opstelling van de hoofdartikelen, met een duidelijke aanduiding van de voornaamste toepassingen, die de bezoeken niet alleen, maar ook de voorbijganger, die in de meeste gevallen tot op zekere hoogte ook een belangstellende is en een afnemer kan worden een globaal beeld geeft van de orde van grote der kosten van het product. Hoe minder opgesmukt en hoe minder bedri egel ijk voorgesteld dit alles is, hoe meer het 4e b ezoeker zal treffen als iets, dat hij gebruiken of toepassen kan; hij moet niet door tabellen, opschriften of aanbevelingen in schrift of in voorstellingen heen te bijten hebben om een helder beeld te krijgen — daarom reoht op de man af | maar rustig* Tan de zijde der Jaarfeeurs wordt veel gedaan, zowel voor de bedoeker als voor de deelnemer. Het mag een leek toeschijnen, dat zo*n jaarbeursgebouw yaandeh leeg staat ea dat de verschillende diensten rustig hun geld zitten te tellen totdat er ineens weer een affiche verschijnt en de drukte weer voor een week begint} dan weer diepe rust enz* Sinds aan mij so nu en dan aesthetische adviezen gevraagd worden, door 4e directie en verschillende diensten weet lk dat zelfs 4e uitvoering, niet alleen 4e planning van een beurs al voorgewerkt wordt als de vorige nog moet gehouden worden. Als ik me (wat de bedoeling van dit stukje ie) alleen maar tot de uitvoering der standbouw bepaald, is allereerst van belang de indeling van de gebouwen -alle aanvragers hun rechtvaardig deel te geven In het werk van een afzonderlijke staf — die rechtvaardige verdeling bestaat niet alleen in het toewijzen van een bepaald aantal vierkante meters, maar, wat veel belangrijker is in een verkeersregeling, die voor alle stands zoveel mogelijk gelijk gunstig moet zijn) voor een architect, die gewend is plattegronden te maken, zou dit, bij voldoende ruimte voor paden, al een moeilijke opgave zijn, dooh ala men rekent dat er nog steeds niet genoeg ruimte is in al die gebouwen, en dat de dienst die alle deelnemers kent en hun conourenten, moet ook hiermee rekening houden dan krijgt men een beeld van het enorme werk, wat verzet moet worden voor er een spijker geslagen wordt. ille uitvoering is in handen van de technische dienst, dit is een uitgebreide dienst) *t ligt niet op mijn weg een opsomming te geven van de werkzaamheden van deze dienst) de standafscheidingen (zowel in de gebouwen als er buiten) zijn hiervan slechts een klein onderdeel, maar groot genoeg om van te duizelen, als men b.v. alleen eens het werk van de letterschilders nagaat, die voor elke beurs, soms aan twee zijden van de naamborden Ae nummers en namen schilderen van alle verplaatste deelnemers in alle gebouwen en buitenstands.
Orote hoeveelheden elementen voor buitenoverkappingen achter- en tussenffanden, kasten, hakken, rekken, steunijzera, planken, glasplaten, vitrine»s, verllch-tingaelementen enz.enz. sijn reeds in voorraad, doch het is nog ateeda niet gelukt alleen met montage elementen alle eisen van ds deelnemers ta bevredigen; hiervoor sijn vele oorzaken op ts noemen o.a. lo da gebouwen, dia stammen uit da tijd toen men nog weinig ervaring had v%n uitstallingen op so grote schaal) 2e do evolutie, dia altijd is in dit bedrijfj an 3e hst nog sterk individueel karakter van vele deelnemers. Bon groote vooruitgang is (met het oog op ds standbouw) do nieuwe hal, waar alle leidingen gereed liggen in de vloeren langs ds stand-artikelen wanden. schakelborden sijn to bereiken zonder ds standhouders to storen on moor installaties, die hot werk van ds technische dienst op den duur vereenvoudigen en de deelnemers ton goede komen. Br sijn nog grote stukken dis om verbetering vragen) lopend door do langen gangen vol mensen tussen twee rijen stands heeft ieder wol eens hot vermoeiende van de oude soort standbouw ondervonden en begrepen, dat onnodig vermoeieh vaa do bezoeker ten nadele komt van do standhouders. «t Ia daarom zo vreemd dat verbetering van hot overzicht voornamelijk bezwaren ondervindt van de standhouders -men vergeet over het algemeen dat het houden van een beurs een gesamelijko onderneming is. Waar zich coll.ectieven vormen is hst mogelijk verbetering in hot overzicht te brenge^. Ik zal proberen enige punten op te noemen, waarvan uit ».i. verbeteringen to verwachten sijn. Hierbij zal ik mij bepalen tot ds moeilijks groep, de massa-stands van do grote groepen) niet b.v. de textiel-beurs, die hooft een grote hogp hal, mot mooi licht «1 veel ruimte on het artikel is kleurig en kleed te ruimte letterlijk aan) hot inrichten hiervan is wol een kunst maar gesn probleem. Bnige jaren geleden is een poging gedaan overzicht to krijgen in geb. 2 on 3 van het Hoofdgebouw voor do schoenen groep, bet leer on de 1 eerwaren (do laatste zijn intussen weer verhuisd naar de 4e verdieping) die voor hot opstellen van ds gemakkelijk verplaatsbare elementen geheel ia uitgebroken. Do proef in het 2e en 3e gebouw was voorafgegaan door hot inrichten met monteer-bare elementen voor de z.g. medische groep, die in do Irene-hal op voel minder moeilijkheden stuitte dan de inrichting van do lange hallen. Hot verschil vaa do Irene-hal en de lange hallen in de ondergebouwen is deze, dat de Irene-hal hoog en licht is en bijna geen indeling door de oonstructle is, zodat de stands er vrij ingezet kunnen worden, zonder kans te hebben to detoneren met Botas** chitectuur van het gebouw. In do lange hallen heeft men een sterke indeling door do kolommen, het hoge middenschip sn de lage zijkanten. Verder de ramen aan do buitengevels, die tegenlicht geven in de achterwanden van de stands.
Architect Merkelbach en ik waren het er over eens, dat indien het zou lukken een indeling te maken, die op het stramien «an de architectuur van het gebouw past, we met sobere middelen tot een effectvol geheel zouden komen) het ruimtelijk probleem Is hierdoor voor een groot gedeelte opgelost» let 2e probleem was overzicht te behouden, de moeilijkheid is dezes alles wat beneden de 1,60 M. blijft is door de mensenmassa alleen zichtbaar voor de mensen die vlak langs de stands lopen, en wat is dan 1*75 belemmert het overzicht, Ben kan nu 2 methoden volgen — de eerste slechts 1/5 der standwanden verhogen en de 2e is de standwanden te verhogen met doorzichtig materiaal en dan de artikelen er zo tegen plaatsen, dat slechts 1/5 wordt bedekt en dat de buurman ongeveer dezelfde plaats aan de aohterkant etalleert — omdat 2 soorten artikelen elkaar niet altijd verdragen moet men er of een paneeltje tussen plaatsen of de artikelen op rekjes vrij van de glas- of draadwand etalleren, zodat se op afstand van elkaar komen - het doorzicht is dan voldoende gewaarborgd. Vu nog het eigenlijke overzicht - dit kan worden bereikt door reclames of artikelen in de stand 3,4 en zo mogelijk 5 meter o£hhggsr op te stellen. In iedere stand één en allemaal verschillend, als vaandels in een optocht. Br zou misschien een financiele regeling voor 4e hoogte moeten worden getroffen. Iedere bezoeker kan dan direct zien wat er is. De Jaarbeurs tracht dit overzicht te bereiken door hoog opgehangen naamborden le overlappen die elkaar in de verte omdat ze regematig moeten hangen en 2e spreken al die eendere letters niet genoeg. Vil men collectief tot overzichtelijkheid komen, dan moet er een volledige samenwerking zijn tussen de Jaarbeursdiensten en een commissie uit 4e groep en de zekerheid dat ieder lid aan de afspraken houdt, ook bij het etalleren. Vil men toèh dichte stands, rustig afzonderlijke kamers, dan moet men een soort winkelstraten maken,dooh niet zo smal, dat men niets meer te zien krijgt dan precies de winkel waar men voorstaat en bij tien passen verder weer de volgende 2 aan weerszijden. Hiemand blijft fris in zulke lange gangen en zoveel achter elkaar* Ik begon te zeggen, dat de stand-bouw nog in een primitief stadium ls hoewel lk toch enkele reeds uitgevoerde goede oplossingen beschreef) er worden ook hier en daar zeer goede stands gebouwd) lk bedoelde er mee dat zowael de ontwerpen voor de goede oplossingen als 4e medewerking van de inzenders nog te stroef gaat in ons land) als eens een keer 6o£ van het bedoelde resultaat bereikt wordt moet men al heel blij. si ja. Bn dan de enorme materiaal verspilling. Hoeveel hout en board wordt er bij iedere beurs versaagd ! en hoeveel energie verspild om telkens weer wat nieuws te verzinnen. Ik hoop, dat de inrichting van 4e nieuwe hal na enige experimenten vrij gauw tot een radicale oplossing komt een eindeloze wirwar een grootse demonstratie te geven van het internationaal technisch kunnen. Rietveld, architect aai. ___v4. cc m_>l4 4.1 1 q
^ Electrische Lichtdrukinrichting J TECHNISCHE BOEKHANDEL W. GADELLA HAMBURGERSTRAAT 27 — UTRECHT — TELEF. 15088 LLMU ^ Aroh. Bur. Rietveld UTRECHT iuM^ S^iub UfU & 'K^JÜU'C^yv