Bij de tweede tentoonstelling van het "kunstwerk van de maand" werden twee stukken uit de collectie van het Centraal Museum getoond, die thematisch aan elkaar verwant waren. Op een vroeg werk van Vincent van Gogh (1853-1890) zie je een open landschap bij een ondergaande zon, met bomen links en rechts en een boerin in Brabantse klederdracht links van het midden. In het geheel overheersen de kleuren donkergroen en bruin, met alleen aan de horizon lichtende oranje en gele strepen. Van Gogh maakte het schilderij in 1885, het jaar waarin hij ook De aardappeleters in dezelfde - voor die periode typerende - donkere kleuren schilderde. In de schemerachtige avondsfeer, waarbij in de weidsheid van het landschap een eenzaam figuurtje is gezet, bespeur je een ondertoon van melancholie, een toon die ook doorklinkt in de brieven die Vincent van Gogh in deze jaren aan zijn broer Theo schreef.

Het andere schilderij was van George Hendrik Breitner (1857-1923) met paardentrams op de Dam in Amsterdam bij avond. In 1886 verhuisde hij van Den Haag naar Amsterdam, waar hij veel stadsgezichten schilderde, niet alleen de straten, de voorbijgangers en wagens, de 'waspitten' en de sleperskarren, maar ook de bouwputten, heistellingen en afgebroken hoekjes. Tamelijk zeldzaam zijn de werken waarin Breitner zich door de stad bij avond of bij nacht liet inspireren. Eén van deze sporadische nachtstukken werd in 1963 door het Centraal Museum aangekocht. De paardentrams hebben zich op een regenachtige en donkere avond verzameld op de Dam. In het bruine donker doemen de gele lichten op van de trams waarvan de contouren en de er voor gespannen paarden vaag zichtbaar zijn. De rode en groene stippen van de koplichten van de trams weerspiegelen als fell rode en groene kleurvegen in het geel en bruin van het natte plaveisel. Erachter de omtrekken van gebouwen met daarin een enkele heldere kleurvlek van een nog verlicht venster.

Over de datering van het schilderij van Breitner liepen de meningen uiteen. In de toelichting bij de tentoonstelling in september 1963 werd "ca. 1900/01" als ontstaansperiode genomen, hoewel het stuk al in 1928 tussen 1890 en 1891 werd gedateerd. Nu wordt die laatste datering als de meest aannemelijke genomen.

Van augustus 1963 tot en met december 1972 werd elke maand speciale aandacht geschonken aan een of meerdere objecten uit de collectie van het Centraal Museum.

Documentatie

  • Kunstwerk van de maand september 1963, Centraal Museum (Utrecht, 1963)

Collectie in deze tentoonstelling

Duurzame url

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.0F33CD0C-A959-46DF-B716-7879FFA8AF3F

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over deze tentoonstelling? Laat het ons weten!