In 1754 stierf Maria Duijst van Voorhout, vrijvrouwe van Renswoude, weduwe van Frederik Adriaan baron van Reede. Ze liet een immens vermogen na met de opdracht om uit een drietal weeshuizen in Den Haag, Delft en Utrecht 'verstandige, schrandere en bekwame' jongens van ongeveer 15 jaar te selecteren en op te leiden in toegepaste natuurwetenschappen en techniek en in beeldende kunsten. Zo ontstond de Utrechtse Fundatie van Renswoude, die gehuisvest werd in een pand naast het Stads Ambachtskinderhuis. Dit huis bevond zich overigens op de plek waar nu het Centraal Museum gevestigd is. De Fundatie heeft tot 1923 als instelling van hoger beroepsonderwijs gefungeerd, daarna zou ze studietoelagen verstrekken aan talentvolle jongens uit het Kinderhuis.

In de periode 1761-1795 werden 42 arme en ouderloze, maar capabele jongemannen opgeleid. Enkelen bouwden een indrukwekkende carrière op. Zo werd Jan Wormerus Raven (1754-1815) inspecteur-generaal van Waterstaat en burgemeester van Sas van Gent en Willem van Ronselen (1756-1837) directeur der Stadswerken in Amsterdam.

Van de betreffende leerlingen waren portrettekeningen gemaakt onder leiding van de drie opeenvolgende tekenmeesters van de Fundatie. Ze werden steeds in beeld gebracht met een voor hun opleiding herkenbaar attribuut. 34 tekeningen zijn bewaard gebleven; een selectie daaruit werd in 1991 tentoongesteld in het Centraal Museum. De portretten zijn uit kunsthistorisch oogpunt van minder belang; het zijn vooral de verhalen over hoe het met de leerlingen vergaan is, die een beeld schetsen van een voor die tijd uniek opleidingsinstituut. Deze verhalen waren bijeengebracht door de historica Marian Langenbach. Zij was de eerste chatelaine (=huisbewaarster) van de Fundatie van Renswoude én bewoonde het gebouw langdurig.

De tentoonstelling en de catalogus kwamen mede tot stand dankzij financiële steun van aannemingsbedrijf H.J. Jurriëns te Utrecht, het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen en de Vermeerplein Groep te Utrecht.

Documentation

  • Onbekend talent : leerlingen van de Utrechtse Fundatie van Renswoude 1761-1795, M. Langenbach, De Walburg Pers, Stichting Publicaties Oud-Utrecht (SPOU) (Utrecht), 112 p.

Collection in this exhibition

  • No objects from the Centraal Museum collection were shown in this exhibition

Persistent url

To refer to this object please use the following persistent URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.43FB46F5-ADEF-48FB-B48C-080529ADDB0A

Questions?

Do you have a remark or extra information on this exhibition? Please let us know!