In 1995 was het 50 jaar geleden dat er een eind kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Naar aanleiding van dit feit werd in het Centraal Museum de tentoonstelling "Een gewone stad in een bijzondere tijd: Utrecht 1940-1945" gehouden. De tentoonstelling bracht de invloed van de bezetting op het leven in de stad Utrecht in beeld. Gebaseerd op uitgebreid historisch onderzoek en aan de hand van documenten en op video vastgelegde interviews kwamen de repercussies op het maatschappelijk en persoonlijk leven aan de orde.

Uitgangspunt daarbij was dat het collectieve geheugen waar de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog deel van uitmaakt, geen statisch gegeven is. Zo heeft het naoorlogse zwart-witbeeld van 'goed' tegenover 'fout' in de loop der jaren veel grijsnuances gekregen.

De tentoonstelling was in negen thematische blokken ingedeeld: jodenvervolging, verzet, cultuur, de kerken, onderwijs, de universiteit, de nieuwe orde, het gezinsleven en de bevrijding. In de meeste krantenbesprekingen lag de nadruk op het uitgangspunt dat Utrecht tijdens de bezetting niet 'fouter' was dan andere Nederlandse steden.

De tentoonstelling was geen reconstructie van 'hoe het was'. Een belangrijke bijdrage werd geleverd door de beeldend kunstenaar Jan van Grunsven (Oss, 1959) die op uitnodiging van het Centraal Museum de inrichting had bepaald. Daarbij stelde Van Grunsven zich uitdrukkelijk op als 'omgevingskunstenaar' en niet als vormgever.

De tentoonstelling kwam, evenals de gelijknamige publicatie, tot stand in samenwerking met de Gemeentelijke Archiefdienst Utrecht, met bijzondere steun van de gemeente Utrecht.