"Wie leeft in een gemechaniseerde wereld van razend tempo valt het moeilijk de mens nog te zien als maat aller dingen en ideaal onderwerp voor kunst. Men ervaart zichzelf als onbetekenend radartje in een al sneller wervelende machine die bij onklaar raken alles dreigt te vermorzelen. Heelal en maatschappij doen onweerstaanbaar het beeld rijzen van een warwinkel van door- en tegenelkaar indraaiende mallemolens, waarin het steeds onvrijer wordende individu vergeefs zijn plaats zoekt en waarvan de zin hem ontgaat. Atoomleer en ruimtevaart hebben tegelijk zijn gezichtskring verruimd en hem eigen nietigheid doen beseffen. Vandaar existentialistisch zelfbeklag en neiging tot abstracte of halfabstracte kunst, waarin de mens hoogstens ontmenselijkt en onherkenbaar gestileerd nog een figurantenrol speelt."

Deze tekst werd geschreven als toelichting op het kunstwerk van de maand november 1966. In die tekst drukte de schrijver naar eigen zeggen het levensgevoel uit, van waaruit het kunstwerk begrijpelijk werd. Opdracht: verzin wat of wie een dergelijke depressieve tekst teweeg kon brengen.

Antwoord: een mobile van Marianna Franken (1928), door het Centraal Museum in 1964 aangekocht, bestaande uit 27 bolsegmenten (elders aangeduid als "schoteltjes") van ongeglazuurd lichtbruin aardewerk, verschillend in grootte, de onderzijde soms in afwijkende tint gedecoreerd, aan plastic- en buigzame koperdraden bevestigd, waarbij enkele draden weer horizontaal met elkaar verbonden zijn. Het minste duwtje brengt het toestel in beweging.

Al in de jaren 30 van de vorige eeuw waren de mobiles als kunstwerk bekend geworden, vooral dankzij de Amerikaan Alexander Calder (1898-1976). Toch wordt in de toelichting op de mobile van Franken ervoor gewaarschuwd om het kunstwerk niet te zien als speelgoed of geknutsel.

Van augustus 1963 tot en met december 1972 werd elke maand speciale aandacht geschonken aan een of meerdere objecten uit de collectie van het Centraal Museum.

Documentation

  • Kunstwerk van de maand november 1966, Centraal Museum (Utrecht, 1966)

Collection in this exhibition

  • No objects from the Centraal Museum collection were shown in this exhibition

Persistent url

To refer to this object please use the following persistent URL: https://hdl.handle.net/21.12130/exhibit.CB85FFCB-4CBD-4853-BCEA-FF43C773F2C8

Questions?

Do you have a remark or extra information on this exhibition? Please let us know!